Szczególny czas – szczególne potrzeby

Kobiety w ciąży

W czasie ciąży parametry samej skóry nie ulegają zmianie, natomiast należy zwrócić szczególną uwagę na ogromne zmiany hormonalne i metaboliczne indukowane przez ciążę
i wpływające również na jej funkcjonowanie. W szczególności należy zwrócić uwagę na:

• zwiększenie produkcji hormonów, takich jak estrogen i progesteron, które wpływają na gęstość kolagenu i elastyny w skórze;
• zwiększenie poziomu kortyzolu, który może wpływać na pogorszenie stanu skóry i zwiększenie skłonności do występowania trądziku;
• zwiększenie wytwarzania sebum, co może zwiększyć skłonność do powstawania trądziku;
• zwiększenie przepływu krwi i utlenienia skóry, co może wpłynąć na pojawienie się rumienia i przebarwień;
• zwiększenie ilości melaniny w skórze, co może powodować powstawanie plam pigmentacyjnych;
• zwiększenie wody w organizmie, co wpływa na nawilżenie skóry;
• nadmiernie pocenie się – związane ze zwiększonym przepływem krwi i hormonami, które wpływają na układ nerwowy.

Te zmiany mogą prowadzić do różnych dalszych problemów skórnych u kobiet w ciąży, np. skóra przy zmianach hormonalnych może utracić sprężystość i elastyczność, co może prowadzić do rozstępów, suchości skóry czy przebarwień. W tym okresie ciało przystosowuje się do szybkiego wzrostu brzucha, piersi i innych obszarów ciała. W celu utrzymania zdrowej i gładkiej skóry w trakcie ciąży można podjąć następujące kroki:

1. Używać łagodnych produktów do mycia ciała unikając produktów z nadmiernie wysokim poziomem pH lub zawierających silne substancje chemiczne.
2. Nawilżać skórę, w tym pić dużo wody – w ciąży skóra może stać się bardziej sucha, dlatego warto regularnie stosować kremy i balsamy nawilżające.
3. Stosować kremy z filtrem, ale przy intensywnej ekspozycji na promienie UV należy pamiętać, że słońce również bierze udział w indukowaniu syntezy witaminy D3, która jest niezbędna do prawidłowego wzrostu kości i zachowania homeostazy organizmu, w tym układu immunologicznego.
4. Unikać stresu – stres może wpłynąć na wygląd skóry, dlatego warto dbać o swoje samopoczucie i unikać nadmiernego stresu.

Wybierając składniki należy pamiętać, aby wybierać spośród dobrze znanych i opisanych składników o niskim potencjale alergogennym.

Olejki roślinne, np.: olej jojoba, olejek z rokitnika, olej arganowy, olej ze słodkich migdałów, olej z pestek winogron, olej z awokado, masło shea itp., są bogate w kwasy tłuszczowe, witaminy i składniki odżywcze, które wspomagają pielęgnację skóry.

Witamina E – działa jako silny antyoksydant, który pomaga chronić skórę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak promieniowanie UV.

Wyciągi roślinne, np.: z nagietka, aloesu, dziurawca, kory wierzby, zielonej herbaty itp., często mają działanie łagodzące, przeciwzapalne, kojące, nawilżające i regenerujące.

Kwas hialuronowy to składnik, który naturalnie występuje w skórze i działa jako naturalny nawilżacz. W kosmetykach może pomóc w nawilżeniu skóry i poprawie jej elastyczności.

Ceramidy są to naturalne składniki skóry, które pomagają w utrzymaniu jej właściwej struktury i funkcji. Zawarte w kosmetykach mogą pomóc we wzmacnianiu bariery ochronnej skóry i zapobieganiu utracie wilgoci.

Kolagen to składnik, który naturalnie występuje w skórze i działa jako podpora strukturalna dla tkanek skórnych. W kosmetykach może pomóc w poprawie elastyczności i jędrności skóry.

Kofeina to składnik, który wspomaga krążenie krwi i zmniejsza obrzęki, np. w okolicy oczu.

Oczywiście, każda kobieta w ciąży powinna indywidualnie dobierać kosmetyki do swoich potrzeb i preferencji.

Pielęgnacja skóry dzieci poniżej 3. roku życia

W okresie pierwszych tygodni ciąży zaczyna tworzyć się skóra dziecka, jednak aby osiągnąć pełną dojrzałość, konieczny jest kontakt z czynnikami zewnętrznymi, w tym promieniami UV – dopiero w tym momencie może się w pełni rozpocząć proces „dojrzewania” skóry. W chwili narodzin skóra dziecka jest cieńsza, delikatna i wrażliwa, jej warstwa ochronna jest jeszcze nie w pełni rozwinięta, ma mniejszą zdolność do zatrzymywania wilgoci niż u dorosłych, co wynika głównie z niedojrzałości warstwy rogowej naskórka oraz mniejszej liczby włókien kolagenowych i elastynowych w skórze. Noworodki mają w skórze mniej włókien kolagenu ze względu na to, że kolagen jest wytwarzany przez komórki zwane fibroblastami. Fibroblasty są kluczowe dla regeneracji i odbudowy skóry, są komórkami odpowiedzialnymi za produkcję składników macierzy pozakomórkowej, takich jak kolagen, elastyna i glikozaminoglikany. W skórze noworodka fibroblasty są obecne w takiej samej ilości jak u dorosłych, jednak są mniej rozwinięte i produkują mniej kolagenu. W ciągu pierwszych kilku miesięcy życia fibroblasty ulegają rozwojowi, a poziom kolagenu w skórze zwiększa się, co sprawia, że skóra staje się bardziej elastyczna i odporna. Rozwój fibroblastów w skórze noworodka jest zależny od wielu czynników. Przede wszystkim wpływ na ten proces ma dziedziczność, a także stan zdrowia matki w ciąży, dieta i styl życia, warunki środowiskowe i ekspozycja na różnego rodzaju czynniki zewnętrzne. Ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój fibroblastów jest również odpowiednie odżywienie dziecka zarówno w okresie prenatalnym, jak i po urodzeniu. Wiele składników odżywczych, takich jak białka, witaminy, minerały i kwasy tłuszczowe odgrywa istotną rolę w procesie rozwoju skóry noworodka.

Skóra noworodka nie posiada również dobrze rozwiniętego systemu immunologicznego, pomimo że posiada komórki Langerhansa odgrywające istotną rolę w odpowiedzi na nieznane antygeny, ale dopiero podczas kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym „trenuje” odpowiedź immunologiczną na pewne czynniki, w tym obecne w kosmetykach alergeny pochodzące z naturalnych składników, kompozycji zapachowych czy konserwantów. U noworodków nie występuje alergia kontaktowa, choć sama skóra dziecka jest bardzo podatna na zakażenia. Skóra noworodka posiada pH bliskie obojętnego, k.. 6,2–7,5, co umożliwia rozwój flory patogennej. Prawidłowa pielęgnacja skóry dziecka to taka, w której wpłyniemy na szybszy proces buforowania skóry i doprowadzenie do uzyskania kwaśnego pH na poziomie 5,0–5,5 – ochroni to skórę oraz umożliwi jej zasiedlenie bakteriami saprofitycznymi, które będą budowały układ mikrobiomu skóry i będą chroniły skórę dziecka przed rozwojem flory patogennej. Czas potrzebny na naturalne obniżenie pH skóry dziecka do poziomu podobnego co skóra dorosłego zajmuje k.. 4–8 tygodni od chwili narodzin. Istotną rolę w ochronie skóry stanowi obecność cytokin o właściwościach immunostymulujących, które w wielu przypadkach są produkowane przez keratynocyty lub melanocyty.

Ze względu na te czynniki, skóra noworodka jest bardziej podatna na utratę wilgoci, podrażnienia, a także infekcje. W ciągu pierwszych kilku tygodni życia noworodka może pojawić się u niego trądzik niemowlęcy, który jest spowodowany zmianami hormonalnymi po urodzeniu.

Ekspozycja na UV może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na rozwój fibroblastów w skórze. Z jednej strony, UV może pobudzać proliferację i aktywność fibroblastów, co może przyspieszyć regenerację i poprawić strukturę skóry. Z drugiej strony, UV może uszkadzać DNA, co może prowadzić do utraty funkcjonalności fibroblastów i pogorszenia jakości skóry.

W związku z nieszczelną warstwą lipidową, kosmetyki powinny przede wszystkim chronić przed dostaniem się składników z otoczenia, a także przed nadmierną przeznaskórkową utratą wody. Oprócz tych cech, kosmetyki powinny również zapewnić prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie skóry oraz łagodzić podrażnienia. Spełnienie tych wymogów jest możliwe dzięki zawartości odpowiednich substancji w kosmetykach, takich jak nasycone kwasy tłuszczowe w olejach o wysokim rozgałęzieniu czy parafiny, które tworzą okluzję tworząc niewidoczny „opatrunek” na powierzchni naskórkowej.