Badania i rozwój
Recepturowanie innowacyjnych form kosmetyków myjących
Ogromny wybór kosmetyków myjących na drogeryjnych półkach sprawia, że wyróżnienie produktu okazuje się być coraz bardziej problematyczne. W celu zwrócenia uwagi konsumentów na dany produkt stosowane są koncepcje wizualne, niestandardowe nazwy, czy zachęcająca komunikacja. Producenci i technolodzy coraz częściej sięgają po innowacyjne rozwiązania, takie jak nowoczesne formy fizykochemiczne produktów lub wprowadzenie wyjątkowych składników aktywnych, co staje się nieodzownym elementem strategii marketingowej wielu firm. Wraz z rosnącą świadomością konsumentów dotyczącą ekologicznych aspektów wyrobów kosmetycznych, zwiększa się zapotrzebowanie na produkty o unikalnych właściwościach, wyprodukowanych z użyciem zrównoważonych rozwiązań.
Receptury less-waste
Produkty myjące, takie jak żele pod prysznic lub szampony w standardowej formie, zawierają w składzie wodę, będącą podstawowym rozpuszczalnikiem i bazą produktu, zajmującą często ponad 70% jego objętości. Zmiany klimatyczne i niedobory wody na całym świecie oraz związany z tym trend less-waste zachęcają technologów do tworzenia receptur bez użycia tego surowca. Na rynku dostępne są koncentraty, proszki, pastylki i kostki, do których woda wykorzystywana jest dopiero w trakcie użytkowania produktu przez konsumenta. Formy fizykochemiczne odbiegające od standardowych wzbudzają ciekawość konsumentów, wyznaczając trendy i zmuszając producentów do sięgania po nowoczesne technologie. W ciągu roku w Polsce zużywa się 3,5 miliona ton materiałów sztucznych, z czego blisko 1,2 miliona ton jest przeznaczona na wytwarzanie opakowań, dlatego innowacja produktu może polegać nie tylko na atrakcyjnej formie kosmetyku, ale również na wykorzystaniu wielorazowych, niestandardowych opakowań [1]. Innowacyjność w kosmetykach myjących skupia się na zapewnieniu skutecznej i korzystnej pielęgnacji, jednocześnie respektując troskę o środowisko naturalne oraz rosnące potrzeby konsumentów, które bardzo często wyznaczają rynkowe trendy.
Mydło w proszku
Wśród ciekawych produktów myjących możemy wyróżnić mydło lub żel pod prysznic w formie proszkowej. Proszek może być zapakowany w saszetkę o określonej gramaturze, której zawartość konsument wprowadza do wielorazowej butelki i napełnia letnią wodą. Tak przygotowany roztwór należy wstrząsać zgodnie z instrukcją, a po zużyciu butelkę można uzupełnić za pomocą kolejnej saszetki. Firma AVA & MAY zaleca rozpuszczenie 15 g zawartości saszetki w 185 ml wody [2]. Powstały żel nie odbiega właściwościami i wydajnością od żelu pod prysznic w formie tradycyjnej, a możliwość samodzielnego przygotowania produktu jest metodą bardzo atrakcyjną dla użytkownika. To ekonomiczne rozwiązanie, niwelujące wykorzystanie wody w trakcie produkcji oraz ograniczające zużycie plastikowych opakowań. Mimo stosunkowo prostej technologii wytwarzania takiego kosmetyku, podczas recepturowania powinno się mieć na uwadze kilka ważnych aspektów. Podczas prób laboratoryjnych, należy uwzględnić gramaturę docelowego produktu i dokładną ilość wody potrzebną do utworzenia żelu. Ilości proszkowych konserwantów dobierane są tak, by zabezpieczyć produkt po rozcieńczeniu. Podobna zasada dotyczy regulatorów pH, które powinny dawać optymalny odczyn roztworu po dodaniu wody. W celu stworzenia formy żelowej dodawane są modyfikatory reologii, takie jak guma ksantanowa, a za właściwości myjące odpowiadają najczęściej anionowe środki powierzchniowo czynne, jak np. Sodium Coco Sulfate. Ze względu na brak kontroli producenta nad jakością uzupełnianej wody, ważną częścią receptury jest dodatek substancji chelatującej. W formulacjach proszkowych wykorzystywane są również barwniki, kompozycje zapachowe, krzemionki oraz humektanty, takie jak betaina czy alantoina. Ważne jest, by dobór proporcji składników formulacji pozwolił na otrzymanie stabilnego układu wodnego, pozwalającego na bezpieczne użytkowanie.
Szampony w kostce
Forma kostki myjącej istnieje od dawna, ale jej popularność wzrosła w wyniku rosnącego zainteresowania konsumentów produktami przyjaznymi dla środowiska. Recepturowanie produktów tego typu wymaga dobrania parametrów i surowców, dostosowanych do warunków technologicznych. Podstawą formulacji szamponu w kostce jest użycie anionowych środków powierzchniowo czynnych w postaci stałej – najczęściej SCI, SCS, SLES, często w połączeniu z niejonowym Decyl Glucoside. Tak skoncentrowana mieszanina surfaktantów zagwarantuje skuteczność produktu pod względem oczyszczania skóry głowy oraz zapewni bogatą pianę. Spoiwem takiego produktu są emolienty. W przypadku obecności maseł, wosków oraz alkoholi tłuszczowych, należy je przed dodaniem stopić, a następnie dokładnie wymieszać z pozostałymi składowymi szamponu, takimi jak barwniki, kompozycje zapachowe, kondycjonery i składniki aktywne. W celu zapewnienia kostce odpowiedniej twardości, dodawane są wypełniacze, takie jak kaolin czy skrobia kukurydziana. Ponieważ kostka myjąca w czasie użytkowania ma kontakt z wodą, należy dobrać właściwy układ konserwujący. Tak powstałą masę formuje się za pomocą prasy hydraulicznej, która zapewnia odpowiednią, stałą konsystencję i upakowanie w formie o określonym kształcie.
Istnieje również metoda polegająca na wprowadzaniu masy szamponu do form silikonowych. Taki produkt podczas wylewania musi mieć płynną konsystencję, co zapewnia wysoka temperatura masy podczas produkcji. Poniżej przedstawiono przykładową recepturę szamponu w kostce, opracowaną przez firmę BASF.
Koncentraty myjące
Minimalizm oraz duża wydajność produktu jest doceniana szczególnie podczas podróży. Odpowiednio zaprojektowana receptura kosmetyku może zapewnić uniwersalność i bezpieczeństwo jego użytkowania, przy zachowaniu niewielkiej pojemności. Produkty myjące w formie koncentratu dzięki zwiększonej wydajności mogą zredukować zużycie opakowań oraz wody, co przyczynia się do zrównoważonego podejścia do pielęgnacji. Skoncentrowany kosmetyk może występować w formie pasty zamkniętej w tubie, a jego zawartość aktywowana jest przez wodę w trakcie kąpieli. Podobnie jak w przypadku szamponów w formie kostek, stężenie środków powierzchniowo czynnych w formulacji koncentratów jest dużo wyższe niż w recepturach tradycyjnych odpowiedników. Wybierane są głównie anionowe środki powierzchniowo czynne, takie jak np. Sodium Methyl Oleoyl Taurate, Sodium Lauroyl Glutamate, Disodium Lauryl Sulfosuccinate czy Sodium Cocoyl Isethionate. Dzięki dodatkom kationowych środków powierzchniowo czynnych, takich jak np. Behentrimonium Methosulfate czy Guar Hydroxypropyltrimonium Chloride, możliwe jest łączenie z dodatnio naładowanym włosem, dzięki czemu oprócz dokładnego oczyszczenia możemy spodziewać się efektu kondycjonującego. Minimum ok. 40% formulacji stanowi gliceryna, która oprócz działania nawilżającego chroni kosmetyk przed wyschnięciem. Forma pasty tworzy się w trakcie podgrzewania stężonych surfaktantów i mieszania z gliceryną. Do formulacji dodawane są również emolienty, konserwanty, regulatory pH oraz składniki aktywne.
Kosmetyki dla dzieci
Innowacje kosmetyczne dedykowane są każdej grupie odbiorców, również tym najmłodszym. Nic tak nie motywuje do kąpieli, jak kolorowa woda w wannie, pieniąca się galaretka o zapachu gumy balonowej, czy musująca kula z niespodzianką w środku. Nowoczesne formy kosmetyków myjących nie tylko ułatwiają codzienne obowiązki pielęgnacyjne, ale również gwarantują świetną zabawę w czasie kąpieli. Podczas opracowywania produktu dedykowanego dzieciom warto zrezygnować z agresywnych środków powierzchniowo czynnych oraz alergenów pochodzących z kompozycji zapachowej.
Galaretka do kąpieli
Jedną z ciekawszych, niestandardowych form myjących jest galaretka do kąpieli. Jest to produkt w postaci hydrożelowej, charakteryzujący się stałą, odporną na uszkodzenia strukturą, dającą łagodną pianę podczas pocierania w wilgotnych dłoniach. Za innowacyjną postać produktu odpowiedzialny jest modyfikator reologii – najczęściej karagen. Jest to otrzymywany z czerwonych glonów morskich hydrokoloid, który może być klasyfikowany na podstawie konfiguracji chemicznej jako jeden z poniższych typów:
- κ- karagen – tworzy twarde, ale kruche żele w obecności jonów potasu;
- ι- karagen – charakteryzuje się tworzeniem płynów triksotropowych oraz spójnych, elastycznych żeli w obecności jonów wapnia;
- λ- karagen – tworzy lepkie roztwory, bez efektu żelowania.
W recepturze galaretek do kąpieli wykorzystywane są karageny kappa i jota, których struktury przedstawiono na Rysunku 2. Oba typy karagenów rozpuszczalne są w gorącej wodzie i wymagają obecności określonych jonów.
Przygotowanie mydła w formie galaretki rozpoczyna się wprowadzeniem zawiesiny karagenu w glicerynie do mieszającej się wody. Stężenie zagęstnika powinno być dobrane tak, by gwarantować stabilność i odporność na uszkodzenia, bez wpływu na właściwości pianotwórcze gotowego produktu. Tak przygotowany roztwór podgrzewa się do 70-75°C, a następnie dodaje się surfaktanty, konserwant, regulatory pH, kompozycję zapachową oraz barwnik. Po otrzymaniu jednolitej masy wprowadza się ją do form lub docelowego opakowania.
Na rynku możemy znaleźć mnóstwo nowoczesnych form kosmetyków myjących, które odbiegają swoim wyglądem od standardowych, z zachowaniem właściwości pianotwórczych i oczyszczających. Coraz większą popularność zdobywają m.in. pastylki do mycia zębów, ciastolina do kąpieli, czy pudry i proszki myjące. Projektowanie produktu polega przede wszystkim na wykorzystaniu właściwości środków powierzchniowo-czynnych oraz ich kompatybilności z różnego typu zagęstnikami czy substancjami wspierającymi pielęgnację. Bez względu na grupę docelową produktu, receptura musi być zgodna z Rozporządzeniem 1223/2009/WE, odpowiednio przebadana i oceniona w raporcie bezpieczeństwa przez wykwalifikowanego safety assessora. Innowacyjne kosmetyki myjące to produkty, które wykraczają poza tradycyjne formuły, oferując nowoczesne rozwiązania skoncentrowane na efektywności, wsparciu środowiska i potrzebach konsumentów.
Bibliografia
[1]Pawlak K., Determinanty kształtowania polityki opakowań w Polsce i na świecie, Ekonomia 26.1 (2020): 55-70.
[2]https://ava-and-may-pl.myshopify.com/pages/mydla-w-proszku
[4]https://www.ulprospector.com/en/eu/PersonalCare/Detail/2535/365183/GENUVISCO-Carrageenan-CG-129?st=1&sl=262133827&crit=a2V5d29yZDpbY2FycmFnZWVuYW5d&ss=2&k=carrageenan&t=carrageenan
[5] Imeson A., Carrageenan, Handbook of hydrocolloids, Woodhead Publishing Limited: Cambridge, 2000, 87-102.
Dodatkowe informacje
Artykuł został opublikowany w kwartalniku „Świat Przemysłu Kosmetycznego” 4/2023