Dezodoranty i antyperspiranty

Dezodoranty

Dezodoranty działają głównie poprzez zwalczanie lub modyfikację zapachu ciała, który to jest wynikiem rozkładu potu przez bakterie na skórze. Dezodoranty zawierają substancje antybakteryjne i zapachowe, które neutralizują nieprzyjemny zapach. Mogą mieć formę płynu, sprayu, kremu lub roll-onu. Co je odróżnia od antyperspirantów, nie zawierają zazwyczaj składników blokujących pot.

Dezodoranty działają głównie poprzez neutralizowanie nieprzyjemnego zapachu ciała, który może pojawić się w wyniku rozkładu bakteryjnego potu na skórze.

Mechanizm działania dezodorantów

Bakterie obecne na skórze rozkładają składniki potu, co może prowadzić do powstania nieprzyjemnego zapachu. Dezodoranty zawierają substancje antybakteryjne i zapachowe, które pomagają zmniejszyć aktywność tych bakterii i neutralizować zapach, ale nie blokują samej ilości wydzielanego potu. Mogą działać jako inhibitory enzymów, które rozkładają składniki potu. To ogranicza tworzenie zapachu, który jest efektem procesów biochemicznych zachodzących na skórze.

Skład dezodorantu

Składniki absorbujące

Niektóre dezodoranty zawierają składniki, które pomagają wchłaniać wilgoć
i pot. To może pomóc utrzymać skórę suchą i zapobiegać rozwojowi bakterii.

Regulacja pH

Skóra o nieodpowiednim pH może sprzyjać rozwojowi bakterii. Niektóre dezodoranty zawierają składniki, które pomagają utrzymać odpowiednie pH skóry (kwaśne, pH 3,5–4,5), co wpływa na hamowanie rozwoju bakterii odpowiedzialnych za nieprzyjemny zapach.

Warto zauważyć, że działanie dezodorantów skupia się głównie na eliminacji zapachu ciała, a nie na zmniejszaniu ilości wydzielanego potu. Jeśli chcesz kontrolować zarówno zapach, jak i ilość potu, warto zwrócić uwagę na antyperspiranty, które działają na blokowanie ujść gruczołów potowych i zmniejszanie produkcji potu.

Składniki absorpcyjne

Niektóre dezodoranty, a także antyperspiranty zawierają składniki absorbujące, takie jak talk lub skrobia kukurydziana, które pomagają wchłaniać wilgoć i pot, utrzymując skórę suchą.

Antyperspiranty

Antyperspiranty idą o krok dalej niż dezodoranty, ponieważ zawierają związki, które pomagają zredukować produkcję potu. Najczęściej stosowanym składnikiem antyperspirantów jest chlorek glinu lub jego pochodne. Te związki tworzą barierę na powierzchni skóry, która zmniejsza wydzielanie potu. Działają więc zarówno na zapach, jak i na ilość wydzielanego potu. Mechanizm działania antyperspirantów opiera się na zatrzymywaniu lub zmniejszaniu wydzielania potu poprzez blokowanie ujścia gruczołów potowych.

Skład antyperspirantu

Przy wyborze antyperspirantu warto zwrócić uwagę na skład produktów. Niektóre osoby mogą być wrażliwe na pewne składniki, zwłaszcza na substancje chemiczne, zapachy czy alkohol (w rozumieniu kosmetycznym, mówiąc alkohol mamy na myśli alkohol etylowy), które mogą powodować reakcje uczuleniowe czy podrażnienie skóry. Wybierając produkt, zwróć uwagę na etykiety i poszukaj opcji najbardziej odpowiednich dla typu skóry. Pamiętaj, że każda skóra jest inna, więc mogą wystąpić różnice w reakcjach na różne produkty.

Składniki aktywne

Najczęściej stosowanymi składnikami aktywnymi w antyperspirantach są związki glinu, takie jak chlorek glinu lub mniej reaktywny, bardziej skompleksowany związek, cytrynian glinu. Te składniki mają zdolność łączenia się z białkami na powierzchni ujść gruczołów potowych, tworząc rodzaj „zatyczki”. W rezultacie „zatyczek” tworzonych przez antyperspiranty, ujścia gruczołów potowych zostają tymczasowo zamknięte lub ograniczone w działaniu. To prowadzi do zmniejszenia ilości potu, który dociera na powierzchnię skóry, w konsekwencji bakterie stanowiące naturalną florę naszego mikrobiomu skóry nie mają pożywki, nie rozkładają potu, a tym samym nie wydziela się nieprzyjemny zapach, będący już wcześniej wspominanym elementem rozkładu substancji potowych na drodze procesów trawiennych bakterii, czyli zmniejszenie ilości potu zmniejsza intensywność zapachu ciała.

Warto zauważyć, że antyperspiranty niecałkowicie blokują ujścia gruczołów potowych na stałe. Ich działanie jest czasowe i może być potrzebna kolejna aplikacja po pewnym czasie lub po kąpieli. W przypadku osób, które intensywnie się pocą, antyperspiranty stosowane regularnie mogą znacząco pomóc w utrzymaniu uczucia świeżości przez dłuższy czas.

Choć antyperspiranty są skutecznym rozwiązaniem dla wielu ludzi, warto pamiętać, że proces naturalnego wydalania potu ma swoje znaczenie dla regulacji ciepła i wydalania toksyn z organizmu. Dlatego też stosujemy je miejscowo, głównie na małej powierzchni skóry pach. Z tego też powodu niektórzy preferują dezodoranty, które neutralizują zapach bez ograniczania procesu wydzielania potu.

W celu zapobiegania ewentualnemu podrażnieniu skóry, niektóre antyperspiranty mogą zawierać składniki nawilżające lub łagodzące, takie jak gliceryna czy alantoina. Czasami antyperspiranty mogą zawierać składniki antybakteryjne, które pomagają w kontrolowaniu wzrostu bakterii na skórze i ograniczają rozkład składników potu, co może zmniejszyć nieprzyjemny zapach. Wiele antyperspirantów zawiera także zapachy lub substancje zapachowe, które przykrywają ewentualny zapach ciała. W celu zachowania spójności i stabilności produktu, antyperspiranty mogą zawierać substancje zagęszczające i stabilizujące.

Naturalne antyperspiranty to produkty, które opierają się na składnikach pochodzenia naturalnego i często są pozbawione syntetycznych substancji chemicznych. Oto kilka przykładów składników i typów naturalnych antyperspirantów.

Składniki mineralne

Niektóre naturalne antyperspiranty opierają się na składnikach mineralnych, takich jak krzemionka, skrobia kukurydziana, mąka ziemniaczana czy glinka kaolinowa. Te składniki mogą pomóc wchłaniać wilgoć i ograniczać pocenie.

Naturalnym antyperspirantem jest soda oczyszczona (wodorowęglan sodu) ma zdolność wchłaniania wilgoci i może pomagać kontrolować pocenie. Niektóre olejki eteryczne, takie jak olejek z drzewa herbacianego czy lawendy, mają właściwości antybakteryjne i mogą pomagać w zapobieganiu nieprzyjemnemu zapachowi.

Dość znany wśród konsumentów wybierających naturalne środki antyperspiracyjne jest kamień ałunowy – ma właściwości antybakteryjne i może pomagać w kontroli zapachu ciała.

Przy wyborze naturalnych antyperspirantów zawsze warto przeczytać etykietę, aby upewnić się, że produkt faktycznie opiera się na składnikach naturalnych. Niektóre osoby mogą być wrażliwe na niektóre naturalne składniki, więc zawsze warto wypróbować produkt na małym obszarze skóry przed regularnym stosowaniem.

Najbardziej kontrowersyjnymi substancjami są związki glinu, dlatego też warto przytoczyć kilka regulacji legislacyjnych i faktów naukowych. Badania naukowe potwierdzają, iż glin i jego związki nie przenikają lub w niezmiernie ograniczonej ilości przez barierę naskórkową, a także gruczoły wydzielnicze (penetrację przez skórę [około 0,00052%]), więc wykluczone jest działanie ogólnoustrojowe, tym samym został obalony mit, że związki glinu związane są z rakiem piersi. Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (SCCS) uznał, że antyperspiranty zawierające sole glinu są bezpieczne, nawet na ogolonej lub wydepilowanej skórze. Badania nie wykazały rakotwórczego potencjału soli glinu, zarówno przyjmowanych doustnie, jak i stosowanych na skórę. Sam glin przyjmowany w dużych dawkach może wywoływać efekty neurotoksyczne, jednakże nie ustalono związku przyczynowego między solami glinu a chorobą Alzheimera. Związki glinu obecne są w farmaceutykach stosowanych jako środki zobojętniające sok żołądkowy.

Wybór między dezodorantem a antyperspirantem zależy od preferencji i potrzeb. Jeśli masz problem z intensywnym poceniem się i nieprzyjemnym zapachem, antyperspirant może być lepszym wyborem, choć obecnie spotykamy wielu konsumentów, którzy mają obawy związane z blokowaniem naturalnego procesu wydalania potu przez skórę.

Artykuł został opublikowany w kwartalniku "Świat Przemysłu Kosmetycznego" 3/2023