Zadbaj o łańcuch dostaw

Kategoria: Produkcja
7 min. czytania

Kwantyfikowanie, modelowanie i automatyzacja łańcucha dostaw

Określenie łańcuch dostaw w przedsiębiorstwie kilka lat temu było prostą do zdefiniowania formułą o długim okresie dewaluacji. Co prawda łańcuch dostaw w dalszym ciągu składa się z pracy ludzkiej, centrów dystrybucji, zakładów produkcyjnych czy środków transportu, jednak obecnie powinniśmy mówić o dynamicznym łańcuchu dostaw. Dynamiczny łańcuch dostaw to nie tempo, w jakim on pracuje – aczkolwiek ta dynamika obecnie jest ogromna; to raczej określenie czasu odpowiedzi – dynamiki zmian, kombinacji wszelkich procesów, przedsiębiorstw, usług, informacji, transakcji czy metod współpracy producent – klient. W efekcie chodzi o wszystkie działania w logicznym procesie, jak i o każdy element tego procesu oddzielnie. Każdy czynnik czy osoba wpływają na zmiany w tej strukturze. Warto się zastanowić, na które elementy tego łańcucha mamy obecnie wpływ, a które są od nas całkowicie niezależne.

Myślę również, iż powyższa formuła obecnie ma całkowicie inne znaczenie niż dwa lata temu, jednak w dalszym ciągu warto próbować planować procesy, ich elastyczność i dynamikę.

Dynamika zmian pozostanie z nami na dłużej

Dotychczasowe projektowanie – modelowanie łańcucha dostaw – skupiało się na podejściu, że klienci stanowią podstawową i jedyną wykładnię do opracowania właściwego przepływu towarów i usług. Niestety, zmiany geopolityczne, transformacja globalnych łańcuchów dostaw wynikająca z działań rządów Państw Świata oraz wszelkie niepokoje polityczne spowodowały, że musimy wziąć również pod uwagę zarówno czasy dostaw surowców, jak i możliwe nieprzewidziane opóźnienia w realizacji zamówień. Z jednej strony podstawowym czynnikiem jest dostępność surowców, a z drugiej dostępność pracowników, którzy w każdej chwili mogą zostać na dłuższy okres wykluczeni z procesów biznesowych. Biorąc pod uwagę powyższe wyznaczniki warto wprowadzić dwie definicje:

  • zarządzanie dynamicznym łańcuchem dostaw: to współcześnie wszelkie działania strategiczne oraz koordynacja różnych funkcji biznesowych, mające na celu opracowanie właściwych metod przepływu towarów, biorąc pod uwagę możliwe przemiany na rynku światowym. To wykorzystanie zmian w zakresie procesów, zjawisk ekonomicznych, politycznych, społecznych, środowiskowych i demograficznych, czyli wykorzystanie efektu globalizacji. To strategia, która winna definiować zachowanie przedsiębiorstwa w okresie prosperity – tak aby jak najwięcej zarobiło, natomiast w momencie załamania rynków czy zamrożenia gospodarczego – aby jego straty były jak najmniejsze.
  • logistyka: obecnie zajmuje się likwidowaniem problemów taktycznych i operacyjnych występujących w danym momencie, które muszą zostać rozwiązane w ciągu kilku chwil. Odpowiada za przeplanowanie działań w zakresie opracowanego schematu, kontrolowanie efektywności przepływu surowców, usług, produktów czy śledzenia historii dostaw towarów do miejsca konsumpcji z zachowaniem wszelkich wymagań jakościowych  klienta.

W celu zdefiniowania właściwego modelu dynamicznego łańcucha należy wziąć pod uwagę obie definicje i w każdej z nich szczególny nacisk położyć na zarządzanie ryzykiem. Bardzo często ryzyka są wynikiem niskiej przejrzystości czy niejednoznaczności określonych procesów. Aluzyjne procesy bardzo często wynikają z dwóch błędów, do których zalicza się brak zrozumienia – właściwego opisu reguł produkcyjnych/logistycznych oraz brak właściwego rozpoznania potrzeb biznesowych partnera/klienta. Dodatkowym popełnianym uchybieniem jest brak nadzoru i weryfikacji wprowadzonych punktów kontrolnych.

Patrząc na powyższe sformułowania można, a nawet należy doszukać się analogii do zarządzania procesami dostaw i produkcji w sytuacjach skrajnych, ekstremalnych. Coraz częściej firmy są narażone na zdarzenia nieprzewidywalne, wynikające z niskiej elastyczności globalnego łańcucha dostaw. Szczególnie, gdy przedsiębiorstwo jest zależne od dostaw surowców transportem morskim – co w przypadku branży kosmetycznej i farmaceutycznej jest częstym zjawiskiem. Najlepszym rozwiązaniem tych dylematów jest transformacja dynamicznego łańcucha dostaw i ukierunkowanie się na rozproszenie źródeł dostaw z naciskiem na tworzenie lokalnych linii zaopatrzenia.

Projektowanie łańcucha dostaw – konieczność dynamicznych zmian

Pogłębiające się zmiany oraz pojawiające się „ekstrema” generują konieczność powstania nowej konfiguracji dla łańcucha dostaw.

Opracowanie właściwej strategii oraz zdefiniowanie koniecznych, elastycznych procesów winno się przeprowadzić w dwóch wymiarach:

  • działania i procesy dla zdarzenia biznesowego,
  • reakcja na zdarzenia nadzwyczajne.

Oba powyższe wymiary mają odmienną charakterystykę w zakresie metod działania, źródeł finansowania czy dostępności zasobów ludzkich. Pierwszy z nich to osiągnięcie zadowolenia klienta poprzez wykonanie zadania mając do dyspozycji wydajne źródło finansowania, odpowiednie narzędzia i wystarczającą liczbę ludzi.

To proces, w którym nacisk jest położony na uruchomienie nowej metody współpracy, która będzie w późniejszym czasie dalej rozwijana i wykorzystywana. W takiej formie, poniesione początkowo wydatki mogą być znaczące, ponieważ zostaną zrekompensowane długim okresem współpracy. Dobrym przykładem tego działania jest uruchomienie lokalnych linii zaopatrzenia.

Reakcja na zdarzenia nadzwyczajne, czyli sytuacje, które są wynikiem zewnętrznych/wewnętrznych czynników, pojawiających się nagle, wymaga procedur, które w późniejszym czasie nie będą kontynuowane. Działania wymagają dwóch kluczowych składników: dobrego kierownictwa i odpowiednich ludzi na obszarze działań naprawczych. Dodatkowo jest wrażliwa na koszty, ponieważ nigdy nie ma odpowiednio wystarczających źródeł finansowych. W tym wymiarze znajdują się wszelkie działania związane ze świadczeniem usług dotyczące niesienia pomocy dla potrzebujących, np. dostawa środków higieny osobistej czy pielęgnacji ciała.

Jak widać, opracowanie właściwej strategii, jak i modelowanie właściwych procesów logistycznych wymaga analizy kilkunastu wymiarów strategicznych podzielonych na podstawowe grupy operacyjne.

Wśród nich znajdziemy wszelkie definicje niezbędne do właściwego działania dynamicznych łańcuchów dostaw. Poniżej znajduje się lista wymiarów oraz ich przypisanie do właściwej grupy operacyjnej.

 

  1. Nacisk na innowacyjność: poszukiwanie innowacyjności w celu opracowania rozwiązania dla klienta. Rezultat wypracowuje się czasami na miejscu, aby móc szybko reagować na zdarzenia, ciągle ulepszać dostarczane rozwiązania,
  2. Zestawienie produktów: sięgamy po wszelkie kombinacje produktów i usług, aby stworzyć skuteczne rozwiązanie istniejących lub wyłaniających się problemów, oczekiwań klientów,
  3. Nacisk na marketing: uświadamianie klienta, że można mu pomóc w różnych sytuacjach, aktywność w celu pozyskania funduszy/określenia właściwej ceny, dynamiczna odpowiedź na zmieniające się oczekiwania klientów, wyprzedzanie konkurencji, prezentacja innowacyjności,
  4. Produkcja: szybkie opracowanie rozwiązania – produktu, modyfikacje istniejących produktów w celu wytworzenia oczekiwanego przez klienta rozwiązania, korzystanie z produkcji własnej, ale również otwarcie się na dostawy od kooperantów,
  5. Nacisk na zdolności produkcyjne: poszukiwanie zasobów, moce przerobowe muszą być wysokie i charakteryzować się dużą elastycznością, sięgamy po to, czym dysponujemy oraz co możemy szybko pozyskać z zewnątrz, narażenie na dużą fluktuację popytu, konieczność buforowania produktów, ale i surowców po stronie dostawcy,
  6. Podejście do produktu: próba znalezienia sprzymierzeńców, którzy mogą nam podpowiedzieć rozwiązanie, są innowacyjni i posiadają odpowiednie moce produkcyjne,
  7. Nacisk na usługę: skupienie uwagi na zagadnieniu, problemie do rozwiązania; należy pamiętać, że intensywność i dynamika usług jest wysoka i musi być elastyczna,
  8. Wsparcie systemowe/informatyczne: określenie gotowości systemów informatycznych, możliwości użycia wszelkich dostępnych zasobów i dostępnych technologii, tak aby nic nie pozostawić przypadkowi,
  9. Priorytet lokowania zasobów: zasoby i ich rozmieszczenie winny być jak najbliżej koniecznych do realizacji procesów, należy korzystać z usług lokalnych dostawców, minimalizować wykorzystanie globalnych łańcuchów dostaw, poszukiwać alternatywnych źródeł dostaw, można również „priorytetyzować” klientów w zależności od oceny zyskowności klienta,
  10. Kanały dystrybucji: powinny być dobrze zdefiniowane; wąskie kanały o wysokiej specjalizacji, opisane klarownie, z ciągłym nadzorem; konieczność dopasowania ilości kanałów do oczekiwań klientów,
  11. Reżim cenowy: dopasowanie ceny do potrzeb klienta, czasami cena nie gra roli, gdyż klient potrzebuje rozwiązania za wszelką cenę; często klient sam określa wyższą cenę, ponieważ alternatywa jest kosztowniejsza,
  12. Działania promocyjne: są określone i specjalizowane, trafiają do nazwanego klienta; często promocja skupia się na wskazaniu określonego rozwiązania, klient oczekuje szybkiego efektu końcowego; należy zwrócić uwagę na możliwe wysokie koszty promocji,
  13. Dążenie do spełnienia obietnic: konieczność szybkich działań, aby klient otrzymał rozwiązanie w krótkim czasie; prace wielotorowe nadzorowane przez zespół specjalistów; weryfikacja kluczowych etapów procesu; czasami konieczność opanowania technik negocjacji, odraczania dostaw,
  14. Intensywność relacji: w działaniach dynamicznych wywiązują się ekstremalne relacje, ściśle wiążące firmy, ludzi, często następuje skrócenie dystansu, inna sprawa, że ze względu na zainteresowanie wynikami relacje są na drugim planie,
  15. Profil ryzyka strategicznego: ze względu na możliwe niepowodzenia, każda strona podejmuje ryzyko, jest zdolna do większej elastyczności i poszukiwania alternatywnych rozwiązań. Konieczność opracowania planów awaryjnych, aby móc zarządzać ryzykiem wynikającym z zaburzenia dostaw i dystrybucji.

Jak widać, musimy analizować i pracować nad wieloma wymiarami, tak aby właściwie określić w pełni elastyczny łańcuch dostaw. Należy pamiętać o jego zależności od ludzi w zakresie poprawnej obsługi, pracujących na klarownych formułach z możliwością szybkiej kontroli. Warto też tak definiować procesy, aby kontrola była samoczynna/automatyczna lub zbudowana w oparciu o metodę poka yoke (ang. mistake proofing, error proofing) – to metoda zapobiegania defektom pochodzącym z pomyłek, eliminacja nieumyślnych błędów. Dzięki takiemu podejściu na pewno będzie można stworzyć zarządzany, nowoczesny i dynamiczny łańcuch dostaw.

Bibliografia:

Hughes K., The Evolution of Fully Flexible Supply Chains. Gattorna J., Dynamic Supply Chain Alignment

 

 

 

Artykuł został opublikowany w kwartalniku "Świat Przemysłu Kosmetycznego" 2/2022