Recyklaty w opakowaniach kosmetycznych

W najbliższych latach istotnym wyzwaniem stojącym przed przemysłem kosmetycznym, będzie dostosowanie opakowań do wymagań unijnej legislacji. Polityka Zielonego Ładu i związane z tym dążenie do transformacji współczesnego przemysłu do Gospodarki o Obiegu Zamkniętym realizowane w oparciu o szereg nowych przepisów, które wymuszają stosowanie rozwiązań cyrkularnych w obszarach, w których dotychczas nie były wymagane.

Opakowania z tworzyw sztucznych są od dłuższego czasu na celowniku unijnych biurokratów. Jak wskazuje raport fundacji Plastics Europe, ten sektor odpowiada za 39% ogółu zużycia tworzyw sztucznych w Europie (około 21 mln ton rocznie) (1). Tym samym stał się dla Brukseli priorytetowym obszarem działania dla wszelkich inicjatyw, które pozwalają ograniczyć zużycie surowców pierwotnych oraz wdrażać rozwiązania cyrkularne. Przymus wykorzystywania recyklatów w opakowaniach jest jednym z rozwiązań, które mają pomóc wyeliminować udział tworzyw prime w nowych opakowaniach, a jednocześnie wesprzeć gospodarkę odpadową krajów unijnych poprzez zwiększenie ilości wtórnie wykorzystywanych surowców.

Legislacja

Pomimo wieloletniej kampanii na rzecz transformacji unijnej gospodarki w kierunku większej cyrkularności, wiele kwestii nadal pozostaje w sferze domysłów przedsiębiorców, dla których klarowność przepisów ma przecież pierwszorzędne znaczenie w planowaniu. Wiele jest zapowiedzi związanych z nowymi regulacjami, natomiast nadal część przepisów jest w trakcie konsultacji lub oczekuje na zatwierdzenie. Dotyczy to np. PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation), które to rozporządzenie zostało przyjęte przez Parlament Europejski 24 kwietnia 2024 r., natomiast rozporządzenie nadal oczekuje na akceptację Rady Unii Europejskiej, której termin może ulec zmianie. Wdrożenie przepisów planowane jest na rok 2026, jednak ostateczny termin oraz szczegółowe wymogi mogą się jeszcze zmienić w zależności od ostatecznej wersji regulacji przyjętej przez Radę. W związku z tym, przedsiębiorcy z branży opakowań powinni monitorować postępy legislacyjne i być przygotowani na ewentualną konieczność dostosowania się do nowych wymogów, które mogą zacząć obowiązywać za mniej niż 2 lata. Samo rozporządzenie zastąpi Dyrektywę 94/62/WE, obligując wszystkie kraje członkowskie UE do jego stosowania.

Zgodnie z nim, opakowania wykonane z PET (jako głównego składnika) od 2030 roku miałyby zawierać minimum 30% materiałów pochodzących z recyklingu pokonsumenckiego (PCR), a od 2040 r. już 50%. Opakowania wykonane z tworzyw sztucznych innych niż PET (z wyjątkiem jednorazowych butelek na napoje) odpowiednio 10% i 25%. Jednorazowe butelki na napoje min. 30% i 65%, a opakowania inne niż wyżej wymienione 35% i 65%.

Popyt a podaż

Branża kosmetyczna jak dotąd opierała swoją produkcję na tworzywach pierwotnych, wobec czego oczywistą kwestią są spodziewane trudności związane z przejściem do wykorzystywania w swojej produkcji surowców wtórych. Niestety, wyzwania te dotyczą wielu obszarów, spośród których najbardziej istotne są:

– ograniczenia w dostępie do dostatecznie jakościowych recyklatów, wynikające z niedomagań gospodarki odpadami (brak odpowiednich źródeł surowców do recyklingu);

– niedostateczna jakość recyklatów – brak materiałów o parametrach technicznych zbliżonych do surowców pierwotnych, brak powtarzalności parametrów technicznych, zanieczyszczenie recyklatów, problemy z migracją niepożądanych substancji;

– ograniczenia po stronie producentów opakowań – niedostosowany park maszynowy do procesowania recyklatów i kadra techniczna bez praktycznego przygotowania.

Nowe wymagania prawne wiążą się zatem z koniecznością przeprowadzenia dużych zmian po stronie producentów. Tymczasem, pomimo potencjalnego wzrostu popytu na recyklaty, rynek recyklingu wydaje się nie być gotowy zaoferować surowców, które spełnią wymagania producentów kosmetyków. Między innymi dlatego, że do tej pory recyklerzy w znacznej większości nie realizowali projektów o tak wysokich wymaganiach jakościowych, wobec czego jedynie garstka z nich jest gotowa spełnić oczekiwania nowych odbiorców.

Wyzwania dla producenta

Wydawać by się mogło, że przejście na surowiec wtórny nie powinno stanowić większego problemu dla przedsiębiorstw funkcjonujących od wielu lat na rynku i mających za sobą imponujące doświadczenie. Natomiast, jak wskazuje praktyka, przejście na nowy rodzaj surowca (choćby tylko w części), jest najczęściej źródłem wielu frustracji w działach produkcji, które poprzez legislację zmuszone są do dokonania rewolucji w dotychczasowym sposobie działania.

– Wielu z naszych klientów było przekonanych, że używanie recyklatów będzie równie bezproblemowe, co ponowne wykorzystywanie w produkcji braków i zawracanie własnych odpadów produkcyjnych – wskazuje Hanna Żuraw, doradca ds. technicznych ML Polyolefins, spółki zajmującej się recyklingiem tworzyw sztucznych.

– Tymczasem recyklat zachowuje się kompletnie inaczej niż materiał pierwotny. Wbrew wyobrażeniom technologów, z którymi często rozmawiamy, nie ma na rynku dostępnych zamienników surowców oryginalnych, wobec czego często dobór materiału wiąże się z przygotowaniem rozwiązania szytego na miarę potrzeb klienta. W tym przypadku mam oczywiście na myśli compound surowcowy i dostosowanie recyklatu do finalnej aplikacji.

Okazuje się również, że zakłady produkcyjne wyposażone w wysokiej klasy sprzęt nie przewidziały w swoim profilu działalności użycia recyklatów, wobec czego zbędny wydawał się sprzęt peryferyjny, który w tym przypadku ułatwia procesowanie lub wręcz wydaje się niezbędny do utrzymania wydajności produkcji.

– W przypadku detali tak wymagających jak opakowania kosmetyczne, gdzie zarówno od strony spełnienia szeregu wymogów jakościowych, niezbędne są również kwestie wizualne końcowego produktu, odpowiedni park maszynowy jest niezbędny – podpowiada Hanna Żuraw.

– Często nasze wsparcie klienta zaczyna się właśnie od analizy procesów produkcyjnych, aby móc przygotować się na wyzwania, które pojawiają się przy procesowaniu recyklatów. Wsparcie doświadczonego partnera może znacząco skrócić czas dostosowania się do zmieniających się wymagań rynkowych – dodaje Hanna Żuraw.

Know-how

Zdobycie niezbędnej wiedzy, a następnie doświadczenia to kluczowe kwestie, o które należy zadbać chcąc rozpocząć dostosowanie produkcji opakowań kosmetycznych do zasad GOZ. Tu pomocą służą przede wszystkim specjaliści/eksperci z branży. Można ich spotkać podczas wielu branżowych konferencji i sympozjów technicznych i wysłuchać ich prelekcji bądź porozmawiać z nimi w kuluarach.

– Nikt nie rodzi się specjalistą w danej dziedzinie, a w przypadku tworzyw sztucznych nieustanny rozwój jest niezbędny, aby pozostać na czasie z nowinkami technicznymi – podsumowuje przedstawicielka ML Polyolefins.

– Wymiana doświadczeń z osobami, które napotykają te same problemy jest chyba najlepszym rozwiązaniem dla tych technologów, którzy w swoich przedsiębiorstwach stają się właśnie odpowiedzialni za wdrożenie surowców cyrkularnych. Warto zatem zadbać o wymianę opinii i udział w dedykowanych wydarzeniach. W przypadku recyklatów nie można też zapominać o weryfikacji producentów, którzy wraz z rozwojem branży recyklingu mają już możliwość potwierdzania jakości szeregiem różnych certyfikatów, wskazujących liderów rynku – podsumowuje Hanna Żuraw.