Badania i rozwój
Kosmetyki bezwodne – rozwój produktów bez dodatku wody
Woda jest jednym z najczęściej używanych składników w kosmetykach – stanowi nawet 70–90% formuły wielu produktów, takich jak kremy, balsamy, szampony czy żele pod prysznic. Jednak w obliczu rosnących wyzwań ekologicznych, ograniczonych zasobów wodnych oraz zmieniających się preferencji konsumentów, coraz większą popularność zyskują kosmetyki bezwodne (waterless cosmetics lub ‘anhydrous’ products).
Trend ten wywodzi się głównie z potrzeby redukcji zużycia wody w przemyśle kosmetycznym oraz dążenia do bardziej zrównoważonych i skoncentrowanych formuł. Dzięki eliminacji wody kosmetyki te często wymagają mniejszej ilości konserwantów, są bardziej wydajne i mają mniejszy wpływ na środowisko – zarówno pod względem produkcji, jak i transportu.
Kosmetyki bezwodne to nie tylko ekologiczne rozwiązanie, ale także innowacyjna odpowiedź na rosnące zainteresowanie konsumentów produktami w formie stałej, olejowej czy proszkowej. Firmy kosmetyczne, zarówno duże koncerny, jak i niszowe marki, coraz częściej wprowadzają do swojej oferty produkty bez dodatku wody, widząc w nich przyszłość branży beauty.

Dlaczego kosmetyki bezwodne?
Kosmetyki bezwodne (waterless cosmetics) to produkty kosmetyczne, które w swojej formule nie zawierają wody lub zawierają jej minimalną ilość, wynikającą jedynie z naturalnej obecności w składnikach surowcowych. Zamiast wody wykorzystują skoncentrowane substancje aktywne, oleje roślinne, masła, ekstrakty czy proszki. Dzięki temu są bardziej wydajne i mają mniejszy wpływ na środowisko, poprzez:
1. Ograniczenie zużycia wody w produkcji
Woda jest zasobem naturalnym, który w obliczu zmian klimatycznych i rosnącego zapotrzebowania staje się coraz cenniejsza. Przemysł kosmetyczny zużywa ogromne ilości wody – zarówno jako składnik produktów, jak i w procesach produkcyjnych. Kosmetyki bezwodne pozwalają znacząco ograniczyć jej zużycie, co jest krokiem w kierunku bardziej zrównoważonej produkcji.
2. Brak konieczności stosowania konserwantów
Woda w kosmetykach sprzyja rozwojowi drobnoustrojów, co wymusza stosowanie konserwantów w celu zapewnienia trwałości produktu. Kosmetyki bezwodne, które bazują na olejach, masłach czy proszkach, często eliminują potrzebę dodawania substancji konserwujących lub pozwalają na ich ograniczenie do minimum. Jest to istotne dla osób o wrażliwej skórze oraz konsumentów poszukujących kosmetyków dbających o mikrobiom skóry..
3. Bardziej skoncentrowane formuły – większa wydajność i skuteczność
Eliminacja wody pozwala na tworzenie formuł bogatszych w składniki aktywne. Oznacza to, że kosmetyki bezwodne są bardziej skoncentrowane – np. olejek do twarzy może dostarczać skórze składniki odżywcze w czystej postaci, bez potrzeby ich rozcieńczania wodą.
4. Mniejsze opakowania i redukcja śladu węglowego
Brak wody w kosmetykach sprawia, że produkty te mogą być lżejsze i zajmować mniej miejsca, co przekłada się na redukcję kosztów i emisji związanych z transportem. Na przykład szampony w kostce mogą być pakowane w papier lub biodegradowalne opakowania zamiast dużych plastikowych butelek. Zmniejszenie produkcji plastiku i odpadów opakowaniowych to kolejny argument przemawiający za kosmetykami bezwodnymi.
5. Wygoda i wszechstronność w użytkowaniu
Kosmetyki bezwodne są często łatwiejsze w przechowywaniu i transporcie – nie rozlewają się, są bardziej odporne na zmiany temperatury i nie wymagają skomplikowanych systemów konserwujących. Dzięki temu idealnie sprawdzają się w podróży, a ich dłuższa trwałość zwiększa komfort użytkowania.
6. Odpowiedź na rosnącą świadomość ekologiczną konsumentów
Konsumenci coraz częściej poszukują produktów przyjaznych środowisku i opartych na filozofii zero waste. Kosmetyki bezwodne wpisują się w te oczekiwania, redukując zużycie zasobów naturalnych oraz ilość odpadów. Wraz z rosnącą popularnością świadomej pielęgnacji, zainteresowanie kosmetykami bezwodnymi dynamicznie wzrasta.
Rozwój kosmetyków bezwodnych wymaga innowacyjnych podejść do formulacji, ponieważ eliminacja wody wpływa na konsystencję, trwałość i sposób aplikacji produktów. Producenci kosmetyków opracowują nowe technologie oraz dostosowują istniejące formuły, aby zaoferować skuteczne i atrakcyjne alternatywy dla tradycyjnych kosmetyków na bazie wody. Poniżej kilka przykładów kosmetyków bezwodnych oraz wykorzystywanych technologii.
Proszki i pudry – innowacja w pielęgnacji i higienie
Jednym z najbardziej popularnych rodzajów kosmetyków bezwodnych są produkty w formie proszków i pudrów, które aktywuje się wodą dopiero w momencie aplikacji. Ta kategoria obejmuje:
- Szampony w proszku – zamiast tradycyjnych płynnych szamponów, wystarczy niewielka ilość proszku zmieszanego z wodą, aby uzyskać pianę do mycia włosów.
- Maseczki i peelingi w proszku – produkty na bazie glinki, enzymów roślinnych czy sproszkowanych ekstraktów roślinnych, które aktywuje się wodą tuż przed nałożeniem na skórę.
- Pudry do mycia twarzy – delikatne formuły oparte na roślinnych środkach myjących, które oczyszczają skórę bez konieczności stosowania konserwantów.
Balsamy w kostce i masła do ciała – alternatywa dla emulsji
Kosmetyki w formie stałej to jedna z najbardziej praktycznych alternatyw dla klasycznych balsamów, kremów i lotionów. Ich zalety to mniejsza zawartość konserwantów, wygoda w podróży oraz redukcja opakowań. Do tej kategorii należą:
- Balsamy do ciała w kostce – wystarczy ogrzać je w dłoniach, aby uwolnić składniki odżywcze i nawilżające.
- Masła do ciała – bogate w naturalne oleje i ekstrakty roślinne, zapewniają intensywne odżywienie skóry.
- Dezodoranty w sztyfcie lub w proszku – bazujące na składnikach chłonących wilgoć (np. skrobia kukurydziana, soda oczyszczona), zapewniają skuteczną ochronę przed nieprzyjemnym zapachem.
Olejki i serum – skoncentrowana pielęgnacja

Zamiast kremów na bazie wody, coraz większą popularność zyskują olejki i serum, które dostarczają skórze niezbędnych składników aktywnych w czystej postaci. Przykłady takich kosmetyków to:
- Oleje do demakijażu – skutecznie usuwają makijaż i zanieczyszczenia bez potrzeby stosowania wody.
- Serum olejowe do twarzy – skoncentrowane składniki aktywne, które wnikają w głąb skóry i intensywnie ją regenerują.
- Olejki do ciała i włosów – zapewniają głębokie nawilżenie i odżywienie, często zawierając naturalne ekstrakty roślinne.
Kosmetyki w postaci tabletek lub kapsułek do rozpuszczania
Nowoczesnym rozwiązaniem w kategorii kosmetyków bezwodnych są produkty w postaci tabletek i kapsułek, które użytkownik może rozpuścić w niewielkiej ilości wody tuż przed użyciem. Przykłady takich produktów to:
- Tabletki do mycia twarzy – aktywowane wodą, tworzą delikatną piankę oczyszczającą.
- Tabletki do mycia rąk i ciała – ekologiczna alternatywa dla mydeł w płynie.
- Płyny do płukania ust w tabletkach – zamiast plastikowych butelek z płynem, użytkownik rozpuszcza tabletkę w szklance wody, redukując w ten sposób ilość odpadów.
Szampony i odżywki w kostce – nowa era pielęgnacji włosów
Szampony i odżywki w kostce to jeden z najprężniej rozwijających się segmentów kosmetyków bezwodnych. Dzięki odpowiednio dobranym składnikom myjącym i odżywczym:
- Szampony w kostce skutecznie oczyszczają skórę głowy bez konieczności używania plastikowych butelek.
- Odżywki w kostce dostarczają włosom składników nawilżających i regenerujących, eliminując potrzebę stosowania silikonów.
Perfumy w balsamie i stałe
Alternatywą dla tradycyjnych perfum w sprayu są perfumy w balsamie lub w formie stałej, bazujące na olejach roślinnych i naturalnych woskach. Ich zalety to:
- Większa trwałość zapachu na skórze.
- Brak alkoholu, który może wysuszać skórę.
- Ekologiczne i kompaktowe opakowania, często wykonane z metalu lub drewna.
Jakie są wyzwania i przyszłość kosmetyków bezwodnych?
Kosmetyki bezwodne zyskują coraz większą popularność, jednak ich rozwój wiąże się z wieloma wyzwaniami technologicznymi, rynkowymi i konsumenckimi. Mimo rosnącego zainteresowania zrównoważoną pielęgnacją, zarówno producenci, jak i użytkownicy muszą stawić czoła pewnym barierom.
Eliminacja wody z kosmetyków wymaga całkowitej zmiany podejścia do ich składu i formy. Woda pełni w tradycyjnych produktach kilka istotnych funkcji – jest rozpuszczalnikiem dla składników aktywnych, umożliwia łatwe rozprowadzanie kosmetyku oraz wpływa na jego konsystencję. Stworzenie skutecznych formuł bezwodnych wymaga pokonania kilku kluczowych barier:
- Zachowanie skuteczności i komfortu użytkowania – kosmetyki bezwodne muszą być tak samo efektywne i przyjemne w stosowaniu jak ich tradycyjne odpowiedniki.
- Dobór odpowiednich składników – brak wody wymusza użycie innych nośników substancji aktywnych, takich jak oleje, masła czy ekstrakty roślinne.
- Stabilność formuł – niektóre składniki aktywne wymagają obecności wody do zachowania trwałości, dlatego konieczne jest opracowanie nowych metod ich stabilizacji.
Mimo rosnącej świadomości ekologicznej, wielu konsumentów nadal przyzwyczajonych jest do tradycyjnych form kosmetyków, takich jak kremy czy żele. Kosmetyki w proszku, kostkach czy tabletkach wymagają zmiany nawyków pielęgnacyjnych. Nie wszyscy konsumenci są gotowi na rezygnację z wygody tradycyjnych produktów oraz niektórzy użytkownicy mogą postrzegać kosmetyki bezwodne jako mniej efektywne, ponieważ nie pienią się tak intensywnie (np. szampony w kostce) lub wymagają dodatkowego etapu przygotowania (np. maski w proszku). Ponadto produkty bezwodne często są droższe od standardowych kosmetyków, co może stanowić barierę zakupową dla niektórych grup klientów.
Regulacje prawne i dalszy rozwój innowacji
Branża kosmetyczna podlega ścisłym regulacjom dotyczącym składu, bezpieczeństwa i oznakowania produktów. Kosmetyki bezwodne, jako stosunkowo nowa kategoria, mogą napotkać na pewne trudności prawne związane z brakiem jasnych regulacji dotyczących terminów przydatności (woda wpływa na rozwój mikroorganizmów, dlatego standardowe przepisy dotyczące konserwacji mogą nie mieć zastosowania w kosmetykach bezwodnych) oraz nowe wymagania dotyczące etykietowania (konsumenci muszą być odpowiednio informowani o sposobie użycia produktów, co wymaga dostosowania oznakowania opakowań).
Pomimo istniejących wyzwań, kosmetyki bezwodne mają ogromny potencjał rozwoju. Przemysł kosmetyczny koncentruje się na wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań, które mogą zwiększyć atrakcyjność tych produktów:
- Biotechnologiczne składniki aktywne – rozwój technologii umożliwia pozyskiwanie wysoko skoncentrowanych składników roślinnych i syntetycznych, które działają równie skutecznie jak tradycyjne kosmetyki na bazie wody.
- Nowe formaty i aplikatory – przyszłość kosmetyków bezwodnych to jeszcze bardziej innowacyjne formy, np. aerozole bez gazu, rozpuszczalne arkusze pielęgnacyjne czy biodegradowalne kapsułki z serum.
- Lepsze strategie komunikacji i edukacji konsumentów – marki kosmetyczne będą coraz częściej inwestować w kampanie edukacyjne, które pomogą użytkownikom lepiej zrozumieć korzyści płynące z kosmetyków bezwodnych oraz nauczyć ich nowego sposobu aplikacji.

Podsumowanie
Kosmetyki bezwodne to jeden z najbardziej dynamicznych trendów w branży kosmetycznej, który odpowiada na rosnące wyzwania ekologiczne, technologiczne i konsumenckie. Coraz większa świadomość dotycząca zrównoważonego rozwoju, ograniczonych zasobów naturalnych oraz wpływu przemysłu kosmetycznego na środowisko sprawia, że produkty bez dodatku wody stają się atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych kosmetyków.
Eliminacja wody z kosmetyków pozwala zmniejszyć zużycie tego cennego surowca, co jest szczególnie istotne w kontekście zmian klimatycznych i postępującego kryzysu wodnego. Produkty bezwodne często wymagają mniej konserwantów i sztucznych dodatków, a także mogą być pakowane w bardziej ekologiczne, biodegradowalne lub wielokrotnego użytku opakowania. Dzięki temu generują mniej odpadów plastikowych, co stanowi ważny krok w kierunku idei zero waste.
Rozwój technologii kosmetycznych umożliwia opracowywanie coraz bardziej zaawansowanych formuł bezwodnych, które dorównują skutecznością klasycznym kosmetykom na bazie wody. Produkty w formie proszków, kostek, tabletek czy olejków są coraz bardziej dopracowane pod względem składu i działania, oferując użytkownikom wysoką jakość oraz komfort stosowania. Dodatkowo, producenci pracują nad nowymi sposobami dostarczania składników aktywnych, np. za pomocą biotechnologii czy mikroenkapsulacji, co może zrewolucjonizować przyszłość kosmetyków.
Bibliografia
1. Anwar, E., & Waris, A. (2020). „Waterless Cosmetics: A Sustainable Approach to Skin Care.” International Journal of Cosmetic Science, 42(3), 215-230.
2. European Chemicals Agency (ECHA). (2022). Regulations and Safety Standards for Waterless Cosmetics.
3. Barel, A. O., Paye, M., & Maibach, H. I. (2014). Handbook of Cosmetic Science and Technology. CRC Press.
4. Draelos, Z. D. (2011). Cosmetic Dermatology: Products and Procedures. Wiley-Blackwell.
5. Fitzpatrick, A., & Anderson, J. (2022). „The Role of Powder-Based and Solid Skincare in Reducing Water Footprint in the Cosmetics Industry.” Sustainable Chemistry and Pharmacy, 29, 100754.
6. Kapoor, V., & Patel, M. (2023). „Green Chemistry and Waterless Formulations in the Personal Care Industry.” Journal of Environmental Science and Health, 58(7), 432-447.
7. Williams, J. D., & Schueller, R. (2017). Beginning Cosmetic Chemistry. Allured Books.
Dodatkowe informacje
Artykuł został opublikowany w kwartalniku „Świat Przemysłu Kosmetycznego” 1/2025

