Inicjatywy środowiskowe branży kosmetycznej

Fala nowych zielonych regulacji

Kadencje obecnego Parlamentu UE i Komisji kończą się w 2024 r. Co oznacza, że aby osiągnąć sukces polityczny, instytucje te muszą do tego czasu przygotować większość regulacji wdrażających Zielony Ład, ponieważ są jego autorami. Stąd wyjątkowe natężenie prac regulacyjnych, jakiego chyba jeszcze nie byliśmy świadkami. Właśnie teraz procedowana jest większość kluczowych aktów prawnych wynikających z Zielonego Ładu. Wiele z nich będzie miało kluczowy wpływ na sektor kosmetyczny. A każdy procedowany jest na poziomie różnych instytucji unijnych i polskich. W obszarze zrównoważonych produktów i opakowań są to m.in. rozporządzenie ws. ekoprojektowania produktów, rewizja dyrektywy PPWD, rewizja ramowej dyrektywy o odpadach (WFD) czy rewizja dyrektywy ws. oczyszczania ścieków komunalnych (UWWTD). W obszarze polityk konsumenckich są to dyrektywa ws. Green Claims i rewizja dyrektywy UCPD oraz jej wdrożenie do prawa krajowego. Zaś w zakresie chemikaliów poszczególne elementy Strategii Chemicznej na rzecz Zrównoważenia, czyli rewizje rozporządzeń REACH, CLP i naszego rozporządzenia kosmetycznego.

Te wszystkie zmiany będą oznaczały wyzwania: konkretne obowiązki, zmiany produktów i organizacji produkcji i łańcuchów dostaw, a co za tym idzie – konkretne koszty. Choć na tym etapie nie jesteśmy w stanie, choćby w przybliżeniu, ich oszacować.

Jakby tego było mało, urzędnicy unijni coraz częściej i wyraźniej podkreślają w swoich wystąpieniach politycznych, że produkty FMCG, w tym kosmetyki, mają być w pierwszej kolejności ekologiczne, zrównoważone, a nie atrakcyjne. Systemowe zmiany w tym obszarze dla przedsiębiorców na pewno przełożą się na gruntowne zmiany produktów. Pojawia się więc pytanie, czy konsumenci zaakceptują nowe, ekologiczne kosmetyki, nowe opakowania, w które branża zainwestuje? Niezależnie od wydatków edukacja i przygotowanie użytkowników naszych produktów to ważne zadanie branży kosmetycznej. Służą temu zarówno inicjatywy poszczególnych firm, jak i organizacji branżowych, na przykład sekcja środowiskowa na portalu Kosmopedia.org.

Odpowiedź biznesu na wyzwania środowiskowe

Aby przygotować się stopniowo, ale skutecznie, do nadchodzących zielonych wymogów, branża kosmetyczna, musi podejmować systematyczne działania – inicjatywy środowiskowe. Biorąc na warsztat kolejno wybrane elementy zrównoważonego rozwoju, w postaci inicjatyw środowiskowych, cały sektor nie tylko przygotowuje się do wymogów środowiskowych i rozwija ekspertyzę środowiskową, lecz także stawia się w pozycji odpowiedzialnego partnera, dbającego o ekosystem. Zaś firmom, dzięki uczestnictwu w tych branżowych inicjatywach, łatwiej będzie dostosować się do całokształtu wymogów Zielonego Ładu. Dziś chcemy przybliżyć dwie kluczowe inicjatywy, w których jako Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego (my jako organizacja i nasi członkowie) bierzemy udział.

Commit for Our Planet. Branża dla Planety – dobrowolne zobowiązania środowiskowe

Pod koniec 2022 roku stowarzyszenie Cosmetics Europe zapoczątkowało ogólnobranżową inicjatywę „Commit for Our Planet” (pol. „Zaangażuj się na rzecz naszej planety”). Jej cel to zmniejszenie śladu ekologicznego sektora kosmetycznego w Europie i promowanie projektów branży kosmetycznej w wybranych obszarach zrównoważonego rozwoju, a więc i Zielonego Ładu. Obszary, które wybrano do tego projektu to: ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, zrównoważone rozwiązania dotyczące opakowań oraz  działania na rzecz ochrony przyrody, szczególnie bioróżnorodności. W każdym z nich wiele firm dokonuje już samodzielnie znaczących postępów, aby coś naprawdę zmienić, muszą one działać razem. Cosmetics Europe zachęca więc do zgłaszania wszystkich dużych i małych projektów, na co odpowiedziały już m.in. firmy Global Cosmed, Laboratorium Kosmetyczne AVA, Laboratorium Kosmetyczne FLOSLEK, Beiersdorf, Coty, L’Oréal, LVMH czy NAOS, należące do Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego. Do tej chwili (luty 2023 r.) zobowiązania w ramach inicjatywy „Commit for Our Planet” podjęło kilkadziesiąt podmiotów z Europy, w tym kilka krajowych stowarzyszeń reprezentujących przemysł kosmetyczny – w tym związek, jako partner wspierający.

„Commit for Our Planet” obejmuje konkretne zobowiązania w 3 dziedzinach: klimat, opakowania i przyroda, które pomogą zapewnić postępy w całym łańcuchu wartości. Za kilka lat każdy produkt będzie musiał mieć zmierzony ślad środowiskowy, a jego opakowanie będzie musiało być zgodne z wymogami ekoprojektowania dla recyklingu i minimalizacji. Zielony Ład wymusi też zmiany w koszyku energetycznym, zmiany struktury transportu, wymogi raportowania ESG. To konkretne i wciąż nie wszystkie wymogi polityki Green Deal. Wdrożenie ich wszystkich równocześnie będzie praktycznie niemożliwe. Warto więc zacząć stopniowo. Udział w takim projekcie, jak „Commit for Our Planet”  to dla firm szansa na dokonanie analizy, w którym obszarze działalności zmiany są najłatwiejsze, gdzie najszybciej można osiągnąć wyniki, lub też – które obszary są dla przedsiębiorstwa trudne. Ich rozpoznanie na zasadzie dobrowolności ułatwi późniejsze wdrożenie już w formie obligatoryjnej – wymogów prawa.

W Polsce związek, jako ambasador projektu, będzie go sukcesywnie promował i zachęcał wszystkie firmy do dołączenia. Tym bardziej, że niewiele jest tak egalitarnych inicjatyw – do tego projektu mogą przyłączyć się i globalne koncerny, i małe oraz średnie przedsiębiorstwa działające lokalnie.

Konsorcjum EcoBeautyScore i co z niego wynika dla kosmetycznych

Europejski Zielony Ład to prawdziwy gamechanger. Wyraźne wpływy tej polityki znajdziemy w bezprecedensowo licznej grupie rodzących się lub rewidowanych właśnie aktów prawnych. Na przykład w rozporządzeniu w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (ESPR – Ecodesign for Sustainable Products Regulation) znalazły się zapisy, że każdy produkt będzie musiał mieć wyznaczony ślad środowiskowy. Z kolei Green Claims Directive stanowi, że każda deklaracja środowiskowa będzie musiała być poparta wiarygodnymi, uznanymi metodami. Choć ich stosowanie będzie w niedalekiej przyszłości obowiązkiem każdej firmy, dostępne obecnie metody oceny środowiskowej produktów nadal są skomplikowane.

Antycypując zmiany, w lipcu 2022 r. Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego oficjalnie stał się członkiem konsorcjum EcoBeautyScore. Obecnie skupia ono małe i duże firmy i organizacje branżowe z 4 kontynentów. Jest to forum globalne i włączające wszystkich zainteresowanych, skoncentrowane na opracowaniu ogólnobranżowego systemu oceny jakościowej i ilościowej wpływu produktów kosmetycznych na środowisko. Konsorcjum ma za zadanie opracowanie wspólnego systemu oceny wpływu produktów kosmetycznych na środowisko, umożliwiającego konsumentom podejmowanie bardziej świadomych decyzji zakupowych. Metodologia oparta będzie na solidnych podstawach naukowych i będzie miała zasięg globalny. Co ważne dla organizacji takich, jak związek – efekty pracy konsorcjum będą użyteczne nie tylko dla korporacji i dużych przedsiębiorstw, lecz także dla MŚP. To kolejny, ważny krok w zapewnieniu transparentności wobec konsumentów. Metodologia ta zapewni im bowiem dostęp do jasnych, przejrzystych i porównywalnych informacji o wpływie kosmetyków na środowisko i umożliwi bardziej zrównoważone wybory. Przyczyni się to do zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na większą przejrzystość wpływu produktów kosmetycznych na środowisko (skład produktu, opakowanie i zastosowanie). Pamiętajmy, że obecnie znaczna część konsumentów (42%) jest zainteresowana kupowaniem marek, które koncentrują się na cyrkularnych i zrównoważonych praktykach. Najważniejsze jednak jest to, że wypracowana metodologia ma stać się narzędziem prawnym, czyli naukową metodą PEF Unii Europejskiej, służącą do ilościowego określania śladu środowiskowego produktu.  To ważny argument szczególnie dla tych podmiotów, które rozumieją, czym w XXI wieku jest reputacja i jak ją budować.

Już wkrótce rozpoczną się fazy testowania pierwszych kategorii produktów. Do końca 2023 r. metodologia będzie przetestowana na produktach do mycia włosów, ciała, produktach pielęgnacyjnych do twarzy (Face Moisturize & Treat) i oczyszczających do twarzy (Face Clean & Remove). Jej efekty poznają wyłącznie członkowie konsorcjum, zatem warto dołączyć do EcoBeautyScore, by trzymać rękę na pulsie.

Artykuł został opublikowany w kwartalniku "Świat Przemysłu Kosmetycznego" 1/2023