Znaczenie miedzi w pielęgnacji skóry

Niedobór miedzi w organizmie jest równie niebezpieczny co jej nadmiar. Zaburzenia homeostazy miedzi można zaobserwować w wielu nowotworach złośliwych, a jedną z nowych strategii wpływania na nowotwory są zastosowania związków koordynacyjnych Cu jako potencjalnych środków terapeutycznych (1).

Miedź w skórze

Około 15% zasobów miedzi w naszym organizmie trafia do skóry, gdzie bierze udział w wielu procesach naprawczych i mechanizmach chroniących ją przed nadmiernym stresem oksydacyjnym. Ponadto stymuluje proliferację fibroblastów skóry, zwiększa produkcję kolagenu typu I, II i V oraz włókien elastynowych, elastyny i fibryliny przez fibroblasty, poprzez indukcję białka TGF-β (Transformujący Czynnik Beta). Miedź stymuluje HSp-47 (Heat Shock Protein 47), który pomaga w dojrzewaniu molekularnym różnych typów kolagenów. Służy jako kofaktor LOX potrzebny do skutecznego sieciowania białek ECM. Odgrywa bardzo ważną rolę w radzeniu sobie ze stresem oksydacyjnym, ponieważ jest kofaktorem dysmutazy ponadtlenkowej, a oprócz tego hamuje komórkowe efekty oksydacyjne, takie jak uszkodzenie błony i peroksydację lipidów. Służy także jako kofaktor tyrozynazy, enzymu niezbędnego do biosyntezy melaniny, odpowiedzialnego za pigmentację skóry i włosów. Oprócz tego, bierze udział w angiogenezie, czyli procesie tworzenia nowych naczyń włosowatych (2).

Historyczne wykorzystanie miedzi

Właściwie już od czasów starożytnych miedź była wykorzystywana w pielęgnacji skóry osób zmagających się z różnymi dermatozami oraz w infekcjach oczu, równolegle w różnych cywilizacjach (2).Egipcjanie używali sproszkowanego malachitu do leczenia ran pooperacyjnych oraz infekcji ocznych. W starożytnych Indiach używano siarczku miedzi lub siarczanu miedzi do wielokierunkowych celów medycznych. Cywilizacja Starożytnych Chin używała siarczanu miedzi do leczenia infekcji oczu oraz miejscowego leczenia chorób skóry, a także do leczenia infekcji ogólnoustrojowych poprzez podawanie doustne. Starożytni Rzymianie również korzystali ze związków miedzi i ich roztworów w celu leczenia hemoroidów, infekcji intymnych, łagodzenia przebiegu chorób skóry i ogólnego leczenia ran. To nie wszystkie kultury, w których miedź używana była do różnych celów medycznych – zauważono to także w kulturze babilońsko-asyryjskiej, u Majów, Azteków, Inków oraz Sumerów. Miedzi używano zazwyczaj poprzez gazy nasączone roztworem siarczanu miedzi, ale także okłady z minerałów zawierających miedź.

Ciekawą praktyką było również pokrywanie miedzią dna statków, ponieważ chroniło to przed rozwojem grzybów i pleśni.

Miedź jako składnik biobójczy

Miedź oraz jej związki wykazują silne działanie biobójcze. Zwalcza bakterie Gram dodatnie, Gram ujemne, wirusy i grzyby, w tym bakterie oporne na antybiotyki, a także trudne do zabicia zarodniki bakteriii grzybów.

Sole miedzi często stosowane są w kremach czy maściach przeznaczonych do stosowania po inwazyjnych zabiegach kosmetologicznych, przy podrażnieniach, ale także jako preparaty wspomagające gojenie w przypadku skór trądzikowych, wykazujących problemy z regeneracją skóry oraz w preparatach weterynaryjnych.

Działanie biobójcze miedzi opiera się na kilku mechanizmach działających na mikroorganizmy równorzędnie. Pierwszym z nich jest uszkadzanie przez jony miedzi fosfolipidów otoczki mikroorganizmów, białek oraz wewnątrzkomórkowych kwasów nukleinowych. Mikroorganizmy są w stanie chronić się przed miedzią, jeśli nie występuje w nadmiarze. W działaniu biobójczym najbardziej wydajne są mieszanki miedzi na dwóch stopniach utlenienia Cu⁺ oraz Cu²⁺. Reakcja redoks pomiędzy Cu²⁺ a Cu⁺ może katalizować produkcję krótko żyjących rodników hydroksylowych, które z kolei mogą przyczyniać się do wyższej aktywności biobójczej (3).

Miedź w pielęgnacji skóry

Związki miedzi znajdują swoje miejsce w kosmetykach przeciwzmarszczkowych, przeciwtrądzikowych, wspomagających regenerację i poprawiających strukturę skóry.

Peptyd miedziowy GHK-Cu

Jednym z obecnie najpopularniejszych peptydów jest bezsprzecznie peptyd miedziowy. Pojawia się w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji cery dojrzałej. Wykazuje on na naskórek wielokierunkowe działanie wspomagające zdrowie skóry, która nie jest już tak odporna na czynniki zewnętrzne, mikrouszkodzenia czy stres oksydacyjny.

Tripeptyd miedziowy jest to małe białko zbudowane z trzech aminokwasów – glicyny, histydyny i lizyny, które są połączone z atomem miedzi. W 1973 roku związek ten został wyizolowany z ludzkiego osocza przez Dr Lorena Pickarta, który w kolejnych latach intensywnie badał wpływ tego związku na organizm człowieka, zwłaszcza na naskórek. GHK-Cu pojawia się również w różnych tkankach organizmu człowieka, kiedy dochodzi do ich uszkodzenia. Według jego odkryć, tripeptyd miedziowy ma silne działanie regenerujące. Między innymi promuje aktywację procesu gojenia ran oraz posiada właściwości przeciwzapalne (4). Według Dr Pickarta peptyd miedziowy może stymulować procesy naprawcze uszkodzonego DNA czy pomagać w walce z komórkami nowotworowymi (5).

Wracając do zastosowań kosmetycznych tripeptydu miedziowego, ze względu na swoje wielokierunkowe działanie, Copper Tripeptide-1, może być wykorzystywany bardzo szeroko w kosmetyce białej.

Peptyd ten kojarzy nam się przede wszystkim z kosmetykami przeciwzmarszczkowymi, ze względu na szereg właściwości, które wspomagają zdrowie skóry starzejącej się. Randomizowane badanie Finkey i wsp. z podwójnie ślepą próbą objęło 67 kobiet z widocznymi oznakami fotostarzenia, w wieku 50–59 lat. Porównano w nim działanie dwóch kremów – jeden zawierał GHK-Cu, a drugi był kremem placebo. Probantki stosowały kosmetyk dwa razy dziennie przez 12 tygodni na skórę twarzy. Wyniki badania wskazywały na zauważalne działanie peptydu miedziowego. GHK-Cu poprawił jędrność skóry, zredukował drobne zmarszczki oraz rozjaśnił przebarwienia. Ponadto poprawiła się grubość i jędrność skóry. Pięć badanych kobiet stosowało krem również na jednym przedramieniu, pozostawiając drugie przedramię jako próbę kontrolną. GHK-Cu silnie indukował proliferację keratynocytów skóry (6). W badaniu z 1998 roku przeprowadzonym przez Abdulghani i wsp., na 20 probantkach, porównano działanie kremu z tripeptydem miedziowym z kremem z tretinoiną, z kremem z witaminą C oraz z kremem z melatoniną. W badaniu potwierdzono, że krem z tripeptydem miedziowym wykazał efekt anti-age w postaci poprawy elastyczność skóry działanie zmniejszające skutki fotostarzenia, poprzez rozświetlenie skóry (7).

Tripeptyd miedziowy ma udowodnione działanie, które zmniejsza efekty fotostarzenia skóry, takie jak poprawa gęstości skóry, rozjaśnianie przebarwień, rozświetlenie skóry, zmniejszenie widoczności drobnych zmarszczek i wspomaganie procesów regeneracyjnych (8,9). Tripeptyd miedziowy może być używany w kremach, serach, a także w kosmetykach służących do ochrony przeciwsłonecznej.

Siarczan miedzi

Siarczan miedzi to sól kwasu siarkowego i miedzi na II stopniu utlenienia. Składnik ten jest szeroko wykorzystywany do dezynfekcji, konserwacji drewna, jako funigcyd przy zakażeniach grzybowych roślin. Jest stosowany także w weterynarii do leczenia grzybicy skóry.

Siarczan miedzi coraz częściej pojawia się także w kosmetyce. W połączeniu z siarczanem cynku, bardzo często występuje w produktach łagodzących, do skóry uszkodzonej, które mają za zadanie wspomagać gojenie ran (10). Jego działanie zawdzięczamy silnie przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym właściwościom. Jest to składnik z powodzeniem wykorzystywany w produktach wspomagających regenerację i gojenie skóry, jednak takie działanie siarczanu miedzi na skórę nie zostało potwierdzone badaniami klinicznymi.

Copper Usnate

Copper usnate to sól miedzi i kwasu usninowego. Składnik ten wykorzystuje się przede wszystkim jako środek bakterio- i grzybobójczy (11), gdyż pomaga spowolnić wzrost mikroorganizmów na skórze i przeciwdziała rozwojowi drobnoustrojów. Sól ta może być wykorzystywana przede wszystkim w szamponach leczniczych przeciwłupieżowych czy w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry z łojotokowym zapaleniem. Może być pomocny także w pielęgnacji okolic intymnych, które również bywają podatne na zakażenia grzybicze. Wykazano także jego działanie dezodorujące.

Malachit i ekstrakt z malachitu

Malachit to minerał zawierający miedź. Charakteryzuje się niespotykaną, zielono-morską barwą. W kosmetyce wykorzystywany jest jako mika. Często pojawia się w cieniach do powiek, pudrach czy różach, ale może być wykorzystywany również jako składnik pielęgnacyjny, ze względu na swoje antyoksydacyjne właściwości, nadaje wtedy produktom kosmetycznym charakterystyczną barwę.

Na rynku dostępny jest także ekstrakt z malachitu o działaniu antyoksydacyjnym.

Związki miedzi zyskują na znaczeniu jako składniki kosmetyków pielęgnacyjnych i kolorowych. W ostatnich latach coraz większą uwagę przykuwa peptyd miedziowy. Jednak miedź to nie tylko anti-age, a także szerokie zastosowanie przeciwbakteryjne i wspomagające regenerację skóry.

Bibliografia dostępna pod kodem QR