Przebarwienia – geneza, różne mechanizmy działania surowców w produktach kosmetycznych

Kłopoty z gospodarką hormonalną, przyjmowane leki, stany zapalne, metale takie jak miedź, żelazo, srebro, złoto, arsen oraz częste i długotrwałe wizyty na słońcu powodują, że z wakacji wracamy często z trudnymi do usunięcia plamami i przebarwieniami. Zmiana koloru naszej skóry może nastąpić podczas ekspozycji na promieniowanie UVA już po kilku minutach. Przyczynia się ono do utleniania niedojrzałych form melaniny, a tym samym ich ciemnienia. W przypadku ekspozycji na promieniowanie UVB zmiana zabarwienia skóry spowodowana jest zwiększoną syntezą tyrozynazy oraz ilością aktywnych melanocytów, takie przebarwienia mogą się  pojawiać nawet  pokilku tygodniach.

Skórę podatną na przebarwienia należy bezwzględnie chronić, stosując preparaty z wysoką ochroną UV lub zawierające surowce o działaniu blokującym  promieniowanie. Jeśli jednak przebarwienia już się pojawią, mamy wiele możliwości ich usunięcia. W przypadku zmian głębokich pomocne są zabiegi z użyciem kwasów, lasera czy mikrodermabrazja. Zabiegi powinny być wykonywane przez profesjonalistów. W przypadku zmian powierzchniowych wystarczy właściwie dobrany kosmetyk. Czy zastanawialiście się kiedyś w jaki sposób działają surowce aktywne w produktach usuwających przebarwienia?

Zarówno za piękną opaleniznę, jak i przebarwienia, odpowiedzialna jest melanina. Barwnik ten powstaje w komórkach naskórka, czyli  melanocytach, a dokładniej w wypustkach melanocytów zwanych melanosomami, skąd jest odbierana przez sąsiadujące komórki – keratynocyty. Produkcja melaniny jest złożonym procesem. Powstaje ona na skutek następujących po sobie reakcji utleniania i polimeryzacji. Aminokwasem wyjściowym jest tyrozyna, a proces katalizowany jest przez różne enzymy. Jednym z głównych enzymów biorących udział w syntezie jest tyrozynaza.

 
Rys. 1. Rysunek przedstawia proces syntezy melaniny.
Rysunek pochodzi z materiałów informacyjnych firmy The Garden of Natural Solution
 
Stąd najbardziej popularne wśród surowców niwelujących przebarwienia są surowce hamujące aktywność enzymu tyrozynazy. Wśród tej grupy znaleźć można zarówno surowce pochodzenia naturalnego, jak i syntetyczne. Przykładami surowców naturalnych są ekstrakty np. z drzewa Brezylka sappan (surowiec Ephishine firmy Ephyla), z czerwonego żeń-szenia (surowiec Red Ginseng Active-R firmy The Garden of Natural Solution), z lotosu (Leafresh firmy The Garden of Natural Solution), ekstrakt z tataraku (Jeju Changpo firmy The Garden of Natural Solution), ekstrakt z trawy bambusowej (Jeju Jori firmy The Garden of Natural Solution), ekstrakty z kiełków traganka błoniastego lub kalarepy (BD SHuangqi, BDS Kohlrabi firmy The Garden of Natural Solution), wyciąg z kiełków szafranu łąkowego (Natural TSC firmy The Garden of Natural Solution), wyciągi z alg,  witaminy C czy arbutyna (surowce firmy GFN-SELCO). Różne formy witaminy C oraz α-arbutyna mogą być również produkowane na drodze syntezy chemicznej.

W walce z przebarwieniami potrądzikowymi czy pozapalnymi pomóc mogą surowce działające zarówno na tyrozynazę, jak i hamujące uwalnianie czynników prozapalnych. Przykładem takiego surowca jest wyciąg z drzewa Brezylka sappan (Caesalpinia sappan surowiec Ephishine firmy Ephyla).

Kolejną grupą surowców są produkty, których mechanizm działania opiera się na degradacji melaniny np. ekstrakt z grzybów Oyster Phoenix (ViaFerm White Shiitake- GFN Selco),  który  wykazuje bardzo silne właściwości rozjaśniające.

Wśród surowców znaleźć można również takie, których mechanizm działania wpływa na wzajemny stosunek ilości białek Dickkopf (DKK1 i DKK3). Większa ilość białek DKK1 w stosunku do DKK3 w fibroblastach hamuje proces syntezy melaniny (surowiec Lightderm – Ephyla). Proces ten tłumaczy,  dlaczego wewnętrzne strony naszych dłoni czy podeszwy stóp są jaśniejsze. Dokładnie ten sam mechanizm działania wpływa na hamowanie wytwarzania melaniny. Różnice te są bardziej widoczne u osób z ciemnoskórych.

Skutecznym sposobem redukcji przebarwień jest również używanie peelingów mechanicznych lub enzymatycznych bogatych w enzymy np. papainę czy bromelainę  (surowce firmy GFN-SELCO) lub aplikacja produktów bogatych w retinol (Vitamin A Acetate firmy GFN-SELCO). Za sprawą działania złuszczającego, retinol pomaga rozjaśniać przebarwienia potrądzikowe, hormonalne oraz posłoneczne.

Produkty rozjaśniające należą do jednych z najczęściej wybieranych kosmetyków. Są chętnie kupowane zarówno przez osoby borykające się z przebarwieniami, jak i  te o ciemniejszej karnacji. Po kosmetyki zmniejszające przebarwienia znacznie chętniej sięgamy w okresie powakacyjnym, jednak należy pamiętać, że bardzo ważne jest stosowanie kosmetyków ochronnych, zabezpieczających nas przed działaniem promieniowania i aktywacją procesów melanogenezy.

Joanna Makowska
Doradca ds.surowców kosmetycznych
Kaczmarek-Komponenty

Źródła:
Materiały informacyjne firmy GFN-SELCO
Materiały informacyjne firmy Ephyla
Materiały informacyjne The Garden of Natural Solution
Artykuł: „Czynniki modelujące melanogenezę oraz metody identyfikacji zaburzeń barwnikowych” Ryszard Galus, Łukasz Zandecki, Emir Sajjad, Jarosław Jóźwiak, Krzysztof Włodarski