Surowce kosmetyczne
Fermentacja w pielęgnacji – kosmetyki na bazie składników fermentowanych

Fermentacja, znana głównie jako proces wykorzystywany w przemyśle spożywczym, od kilku lat zdobywa popularność również w kosmetologii. Zastosowanie procesu fermentacji w produktach branży beauty to innowacyjne podejście, które opiera się na tradycyjnych procesach przetwarzania składników naturalnych. Obecnie kosmetyki oparte na składnikach fermentowanych zyskują uznanie wśród konsumentów jako rozwiązanie prozdrowotne i wspierające naturalną równowagę skóry, łącząc w sobie tradycję z nowoczesnością. Świat kosmetyków na bazie składników fermentowanych rozwija się dynamicznie, zwłaszcza na rynku azjatyckim, gdzie tradycyjna medycyna zainspirowała rozwój wielu technologii kosmetycznych. Obecnie coraz więcej marek na całym świecie zaczyna stosować fermentację, doceniając jej pozytywny wpływ na właściwości kosmetyków i korzyści, które przynoszą dla zdrowia skóry.
Fermentacja – klucz do przyszłości kosmetyki
Fermentacja to proces biochemiczny, w którym mikroorganizmy, takie jak bakterie, drożdże lub enzymy z nich pozyskiwane, przekształcają surowce organiczne – najczęściej roślinne na substancje o unikalnych właściwościach. W procesie tym mikroorganizmy rozkładają złożone cząsteczki (jak cukry czy białka) na mniejsze składniki – takie jak kwasy organiczne, peptydy, aminokwasy, witaminy czy antyoksydanty, które są łatwiej przyswajalne przez skórę. W kosmetologii fermentacja pozwala na stworzenie produktów o wyższej skuteczności, a także na wzbogacenie ich o naturalne substancje konserwujące. Fermentacja tego samego materiału pochodzenia roślinnego przy użyciu różnych mikroorganizmów może generować różnorodne składniki aktywne o odmiennych właściwościach (witaminy, hormony, peptydy, lipidy, polisacharydy) i wzmacniać właściwości, które są pożądane. Niezwykle ważną rolę w przeprowadzeniu tego procesu odgrywa dobór zarówno substratu jak i odpowiedniego mikroorganizmu, za pomocą którego uzyskany zostanie związek o pożądanej aktywności pochodzący z wybranego materiału roślinnego. Nie bez znaczenia są również warunki fermentacji, takie jak temperatura, pH i czas, które muszą być starannie kontrolowane, aby zapewnić optymalne warunki dla mikroorganizmów. Po osiągnięciu pożądanego stopnia fermentacji, otrzymany produkt jest oczyszczany, aby uzyskać stabilny składnik kosmetyczny. Składniki uzyskane z fermentacji mogą być następnie wykorzystane w produkcji kosmetyków. Fermentacja, określana mianem bioprocesu, stanowi zatem swoistą alternatywę dla typowych syntez chemicznych. Jest to metoda przyjazna środowisku, minimalizująca zużycie i wytwarzanie szkodliwych związków, ograniczająca zużycie energii, oparta o surowce odnawialne.
Surowce fermentowane w kosmetykach i ich znaczenie
Procesowi fermentacji mogą być poddane owoce, zioła, warzywa oraz algi, a także oleje. Jak zatem rozpoznać, że w składzie kosmetyku są surowce pochodzące z procesu fermentacji?
Wybierając kosmetyki fermentowane, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na ich skład INCI. Rozpoznanie składników fermentowanych w kosmetykach może być proste, jeśli wiemy, na co zwracać uwagę. W składzie produktu fermentowane składniki są zwykle opisane jako „ferment”, np. Lactobacillus Ferment, Saccharomyces Ferment Filtrate, Galactomyces Ferment Filtrate, Streptococcus Thermophilus Ferment Lysate lub Saccharomyces/Imperata Cylindrica Root Ferment Extract, Lactobacillus/Soybean Ferment Extract, Lactobacillus/Pear Juice Ferment Filtrate. To nazwy odnoszące się do procesu fermentacji z wykorzystaniem konkretnych bakterii czy drożdży. Najlepsze produkty to te, które zawierają wysokie stężenie fermentowanych składników. Produkty, w których fermentowane składniki znajdują się wysoko na liście składu, zwykle będą bardziej skuteczne. Warto również poszukiwać oznaczeń „bioferment” lub nazw mikroorganizmów używanych w fermentacji. Sami producenci coraz częściej zamieszczają informację o zastosowaniu składników fermentowanych na etykiecie produktu.

Oto kilka przykładów najpopularniejszych surowców fermentowanych, które cieszą się popularnością w kosmetyce ze względu na swoje wyjątkowe właściwości pielęgnacyjne i można je odnaleźć w składzie kosmetyków:
- Galactomyces Ferment Filtrate – fermentowany ekstrakt z drożdży Galactomyces, bogaty w witaminy, minerały i aminokwasy. Poprawia nawilżenie, elastyczność oraz rozświetla skórę.
- Saccharomyces Ferment Filtrate – filtrat z fermentacji drożdży Saccharomyces, wspiera regenerację skóry, wzmacnia barierę ochronną oraz poprawia nawilżenie i strukturę skóry.
- Lactobacillus Ferment (probiotyk) – fermentowany ekstrakt uzyskiwany dzięki bakteriom Lactobacillus, działa jako naturalny konserwant oraz poprawia zdolność skóry do regeneracji i utrzymania odpowiedniego nawilżenia.
- Bifida Ferment Lysate (probiotyk) – produkt fermentacji przez bakterie Bifida. Pomaga chronić skórę przed działaniem czynników zewnętrznych, działa kojąco i łagodząco, a także wzmacnia mikrobiom skóry.
- Bacillus Ferment Filtrate Extract (postbiotyk) – to składnik pozyskiwany z fermentacji bakterii Bacillus, który wykazuje właściwości antybakteryjne, oczyszczające, nawilżające oraz wspomagające regenerację i wzmocnienie bariery ochronnej skóry.
- Aspergillus Ferment – produkt fermentacji z udziałem enzymów grzyba z rodzaju Aspergillius. Wykazuje silne właściwości rozjaśniające skórę, nawilżające, łagodzące oraz poprawiające kondycję skóry, np. Aspergillus/Aspidosperma Quebracho Ferment.
- Sphingomonas Ferment Extract – produkt fermentacji przez bakterie Sphingomonas regeneruje tkanki skóry poprzez pobudzenie produkcji włókien kolagenu i elastyny, substancja przeciwzmarszczkowa.
- Vitreoscilla Ferment Extract – odżywia, pielęgnuje, łagodzi i koi skórę problematyczną. Zmniejsza suchość i świąd, łagodzi stany zapalne i wzmacnia naturalną barierę ochronną skóry.
- Fermentowane grzyby – np. grzyby Tremella, Reishi, Maitake, Chaga.
- Fermentowana woda ryżowa (INCI Oryza Sativa Extract) i ryż (INCI Oryza Sativa Ferment Filtrate) – stosowana jest do nawilżania, rozjaśniania i wygładzania skóry, działa także jako delikatny środek antyoksydacyjny.
- Fermentowana zielona herbata (INCI Camellia Sinensis Leaf Ferment Extract) – fermentowany ekstrakt z zielonej herbaty dostarcza silnych antyoksydantów, które chronią skórę przed wolnymi rodnikami i opóźniają procesy starzenia.
- Fermentowana czarna herbata (INCI Saccharomyces/Xylinum/Black Tea Ferment) – kombucha jako fermentowana herbata bogata jest w kwasy organiczne, witaminy i probiotyki, które pomagają tonizować i detoksykować skórę.
- Ferment z rzodkiewki (INCI Leuconostoc / Radish Root Ferment Filtrate) – ma działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne. Niweluje objawy łojotokowego zapalenia skóry. Powstaje w wyniku fermentacji rzodkwi z udziałem bakterii Leuconostoc.
- Fermentowane algi i glony, przy udziale specjalnych bakterii morskich przystosowanych do życia w ekstremalnych warunkach, np. Alteromonas/Laminaria Digitata Extract, Vibrio Alginolyticus/Nannochloropsis Oculata Ferment Extract, Bacillus Subtilis/Undaria Pinnatifida (Wakame) Ferment Extract.
- Fermentowane oleje – fermentacja zachodzi z udziałem bakterii Pseudozyma Epicola. Powoduje ona enzymatyczny rozkład trójglicerydów, oraz kwasów tłuszczowych na wolne kwasy tłuszczowe z lipidami mannozylerytrytolu i glicerol. Ten proces fermentacji, obejmujący produkty uboczne, powoduje wzrost aktywności antyoksydacyjnej. Przykładem może być fermentowany olej z arcydzięgla koreańskiego (INCI Pseudozyma Epicola/Apricot Kernel Oil/Olive Fruit Oil/Sunflower Seed Oil/Sweet Almond Oil/Angelica Gigas Root Extract Ferment Extract Filtrate). Ten niezwykły surowiec łączy w sobie składniki olejowe (olej z pestek moreli, olej z nasion słonecznika, olej migdałowy) z ekstraktem arcydzięgla koreańskiego. Dzięki procesowi fermentacji zyskuje w swym składzie nowe rodzaje polisacharydów i lipidów (wolne kwasy tłuszczowe powstałe w reakcji) i zmienia swój skład w porównaniu do oleju niefermentowanego.
Fermentowane składniki cieszą się rosnącą popularnością w kosmetyce. Biofermentacja składników sprawia, że stają się one łagodniejsze i lepiej tolerowane przez skórę, co jest szczególnie cenną cechą w pielęgnacji cery wrażliwej lub problematycznej. Proces ten sprawia, że niektóre składniki, wcześniej zbyt duże by przeniknąć w głąb skóry, są rozkładane na mniejsze, biodostępne formy, co czyni je lepiej przyswajalnymi – składniki takie wnikają głębiej i działają intensywniej.
Dodatkowo, fermentacja zwiększa stabilność składników aktywnych, które po przetworzeniu fermentacyjnym są bardziej trwałe i efektywne, zachowując swoje właściwości przez znacznie dłuższy czas. Proces fermentacji również w sposób naturalny zapobiega rozwojowi szkodliwych bakterii i pleśni, co sprawia, że produkty są bezpieczne w użyciu przez dłuższy czas i często nie muszą zawierać już dodatkowych środków konserwujących.

- Proces fermentacji olejów różni się od fermentacji typowych surowców, takich jak rośliny czy grzyby, ponieważ obejmuje zastosowanie enzymów i mikroorganizmów, które rozkładają struktury molekularne tłuszczów. Fermentacja olejów wzbogaca je o dodatkowe składniki aktywne i zmienia ich strukturę w taki sposób, że stają się one lżejsze, co pozwala im szybciej się wchłaniać bez uczucia tłustości na skórze. W wyniku fermentacji oleje zyskują także lepsze właściwości antyoksydacyjne i regenerujące.
Dlaczego warto sięgnąć po kosmetyki fermentowane?
Biofermenty to jedno z najciekawszych odkryć we współczesnej kosmetyce naturalnej. Proces fermentacji pozwala przekształcić tradycyjne składniki w jeszcze bardziej skuteczne formy, które lepiej się wchłaniają i oddziałują na skórę. Dzięki temu otwierają one nowy rozdział w pielęgnacji, łącząc naturę z nowoczesną biotechnologią. Kosmetyki na bazie fermentowanych składników są odpowiedzią na rosnącą potrzebę naturalnych, skutecznych i bezpiecznych produktów pielęgnacyjnych. Ich korzyści wynikają z unikalnego procesu otrzymywania, który pozwala na lepsze przyswajanie zawartych w nich składników odżywczych oraz wspiera zdrową florę skóry. Produkty te są idealne dla osób poszukujących naturalnych, a jednocześnie wysoce efektywnych rozwiązań w pielęgnacji skóry. Zawarte w kosmetykach składniki pochodzące z procesu fermentacji przynoszą liczne korzyści pielęgnacyjne dla skóry:
- wspierają mikrobiom skóry i wzmacniają barierę ochronną skóry – zawierają probiotyki, dzięki którym skóra jest bardziej odporna na czynniki zewnętrzne, a mikroflora bakteryjna utrzymuje się w zdrowej równowadze;
- zapewniają głębokie i długotrwałe nawilżenie – fermentowane składniki mają zwiększoną zdolność do wiązania wody, co skutkuje lepszym nawilżeniem, nadając skórze sprężystość i elastyczność;
- działają antyoksydacyjnie – oleje bogate w antyoksydanty, pomagają w walce z wolnymi rodnikami, dzięki temu skóra jest lepiej chroniona przed przedwczesnymi oznakami starzenia;
- redukują podrażnienia – sfermentowane składniki są naturalnie łagodniejsze i mniej drażniące dla skóry. Pomagają zmniejszyć zaczerwienienia, stany zapalne i uczucie dyskomfortu;
- zwiększają biodostępność składników aktywnych, co oznacza, że są one łatwiej przyswajalne przez skórę, zarazem kosmetyki ze sfermentowanymi składnikami są bardziej skuteczne;
Perspektywy rozwoju i innowacje w kosmetykach na bazie składników fermentowanych
W obliczu rosnącej popularności kosmetyków, zawierających biofermenty przewiduje się dalszy rozwój tej kategorii produktów. Innowacyjne podejście do fermentacji, zastosowanie nowych szczepów probiotycznych oraz wykorzystanie zaawansowanych technologii mikrobiologicznych będą kluczowe dla kolejnych generacji kosmetyków fermentowanych. Ponadto, dążenie do pełnej naturalności i ekologii sprawia, że fermentacja w kosmetyce staje się bardziej zrównoważonym wyborem, który minimalizuje użycie syntetycznych składników i konserwantów.
Kosmetyki fermentowane to przyszłość pielęgnacji, która nie tylko spełnia oczekiwania współczesnych konsumentów, ale także oferuje im korzyści oparte na naturalnych, sprawdzonych procesach. W przyszłości można spodziewać się dalszych innowacji, które będą dążyć do jeszcze większej personalizacji kosmetyków fermentowanych, lepszego dostosowania składników do indywidualnych potrzeb skóry oraz połączenia fermentacji z innymi nowoczesnymi metodami pielęgnacyjnymi, takimi jak biotechnologia i medycyna regeneracyjna.
Dodatkowe informacje
Artykuł został opublikowany w kwartalniku „Świat Przemysłu Kosmetycznego” 4/2024