Cannabidiol i inne pochodne konopi jako składniki produktów kosmetycznych – status prawny

Olej z nasion konopi siewnych

Konopie siewne (Cannabis sativa L.) – gatunek rośliny z rodziny konopiowatych. W konopiach zidentyfi kowano ponad 400 substancji chemicznych, z których około 100 odpowiada za ich charakterystyczny zapach. Większość z nich to lotne terpeny i seskwiterpeny. Składniki odpowiedzialne za psychoaktywność konopi to kannabinoidy. Najważniejsze związki występujące w konopiach to: 9-tetrahydrokannabinol (Δ9-THC lub THC), kannabidiol (CBD) i produkt jego rozkładu, kannabinol, α-pinen, myrcen, trans-β-ocymen, α-terpinolen, trans-kariofi len, α-humulen, tlenek kariofilenu. Wysuszone i niekiedy sfermentowane żeńskie kwiatostany konopi zawierające duże ilości kannabinoidów to marihuana. Najbardziej znanym kannabinoidem jest Δ9-THC, który wywołuje takie reakcje organizmu jak odprężenie, poczucie euforii, wzmożone poczucie nowości, zmienione poczucie czasu i przestrzeni oraz pobudzenie apetytu i wrażeń seksualnych. W nasionach Cannabis sativa znajdują się śladowe ilości THC (delta-9-tetra- hydrocannabinol-substancji psychoaktywnej marihuany), które zarówno w przypadku spożywania oleju z nasion konopi, jak i aplikacji na skórę kosmetyków z tym olejem, nie mają działania psychoaktywnego.

Kannabidiol (CBD)

To jedna z najpowszechniej stosowanych substancji aktywnych z oleju konopnego. W przeciwieństwie do równie popularnego kannabinoidu THC (Tetrahydrokannabinol), nie wykazuje on właściwości psychoaktywnych, dlatego jest w pełni bezpieczny i legalny. Ekstrakt CBD pozyskiwany jest głównie z kwiatostanów konopi siewnych. W procesie produkcji należy uwzględnić, że nie ekstrahuje się CBD ze stożków wzrostu, ponieważ charakteryzują się one wysokim stężeniem THC. Nasiona konopi mogą zawierać do 15% CBD, a olej z kwiatów konopi wytwarza się wyłącznie z odmian legalnych. W uprawianych w Polsce konopiach siewnych ilość THC musi być zgodna przepisami ustawy z dnia 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i nie może przekraczać wspomnianej wcześniej ilości 0,2%. Oleje CBD są poddawane licznym badaniom, co sprawia, że są bezpieczne w stosowaniu jako surowiec kosmetyczny oraz nie wykazują właściwości psychoaktywnych.

Regulacje prawne a kosmetyczne możliwości wykorzystania

Ze względu na psychoaktywny potencjał konopi, surowce te podlegają ograniczeniom zgodnie z załącznikiem II/306 – Narkotyki naturalne i syntetyczne: wszystkie substancje zamieszczone w tabelach I i II konwencji w sprawie leków narkotycznych, podpisanej w Nowym Jorku dnia 30 marca 1961 r.

Zastosowanie składników z konopi reguluje pod względem prawnym JEDNOLITA KONWENCJA O ŚRODKACH ODURZAJĄCYCH sporządzona w Nowym Jorku dnia 30 marca 1961 r. (Załącznik do Dziennika Ustaw Nr 45 poz. 277 z dnia 5 listopada 1966 r.; zmiana: Dz. U. z 25 marca 1996 r. Nr 35 poz. 149).

W konwencji znajduje się pełen wykaz środków odurzających, a wśród nich:

• WYKAZ I – KONOPI INDYJSKICH ZIELE I ŻYWICA, a także przygotowane z nich wyciągi i nalewki
• WYKAZ IV- KONOPI INDYJSKICH ZIELE I ŻYWICA

Dodatkowo zgodnie z art. 2 poprzez "konopie indyjskie" rozumie się kwiatowe lub owocujące wierzchołki rośliny konopi (z wyłączeniem nasion i liści, jeżeli nie występują one razem z wierzchołkami), z których nie wyciągnięto żywicy, bez względu na nadawaną im nazwę, (c) przez „roślinę konopi” rozumie się wszystkie rośliny z rodzaju konopi, (d) przez „żywicę konopi indyjskich” rozumie się oddzielnie żywicę, w stanie surowym lub oczyszczoną, otrzymaną z roślin konopi. Co oznacza, że zabrania się stosowania w produktach kosmetycznych (II / 306), surowców pochodzących z konopi przygotowanych jako ekstrakt, nalewka lub żywica konopi indyjskich zgodnie z Jednolitą Konwencją (z wyłączeniem nasion i liści, jeżeli nie występują one razem z wierzchołkami). Kannabidiol (CBD) jako taki, niezależnie od jego źródła, nie jest wymieniony w wykazach Jednolitej Konwencji o środkach odurzających z 1961 r. Wynika, z tego, że zakazane jest stosowanie CBD pozyskiwanego z kwiatowych lub owocujących wierzchołków konopi indyjskich w formie wyciągów, nalewek i żywicy. Pozyskiwanie z nasion i liści jest akceptowalne. Konwencja w wykazie I i IV uwzględnia ziele żywicy chociaż faktycznie defi nicja samego ziela nie została opisana, podano definicje jedynie żywicy. Logicznie rozumując, pisząc o zielu konopi indyjskich chodzi o kwiatowe lub owocujące wierzchołki. Uwzględniając taką interpretację zastosowanie surowca uzyskanego z łodygi będzie akceptowalne ponieważ łodyga nie jest kwiatowym lub owocującym wierzchołkiem. Dodatkowym wymogiem jest czystość surowca. ilość THC musi być zgodna z przepisami ustawy z dnia 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i nie może przekraczać wspomnianej wcześniej ilości 0,2%.

Literatura:

• JEDNOLITA KONWENCJA O ŚRODKACH ODURZAJĄCYCH Z 1961 r. sporządzona w Nowym Jorku dnia 30 marca 1961 r. (Załącznik do Dziennika Ustaw Nr 45 poz. 277 z dnia 5 listopada 1966 r.; zmiana: Dz. U. z 25 marca 1996 r. Nr 35 poz. 149)
• ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych wraz z późniejszymi zmianami
• „Topical Use of Cannabis sativa L. Biochemicals” Léonid Mnekin and Lionel Ripoll

Artykuł został opublikowany w kwartalniku "Świat Przemysłu Kosmetycznego" 4/2021