Innowacyjne metody badań i potwierdzania deklaracji marketingowych kosmetyków

Deklaracje marketingowe to jedne z kluczowych narzędzi konkurencyjnych pomiędzy markami kosmetycznymi. Niewątpliwie, szczególnie w ostatnim czasie, to one stymulują innowacje w badaniach. Wprowadzenie na rynek nowatorskiego produktu jest poprzedzone opracowaniem nowych rozwiązań i metod badawczych tak, by innowacja została zastąpiona odpowiednią komunikacją skierowaną do konsumenta.

Wieloletnie doświadczenie zespołu badawczego dr Nowaczyk® wskazuje, że deklaracje marketingowe (claimy) zmieniają się w zależności od rynku, na którym produkty są udostępniane. W niniejszej publikacji skupiono się na wybranych mikrobiologicznych metodach badań i potwierdzania deklaracji marketingowych kosmetyków.

Metody badań i potwierdzania deklaracji marketingowych

1. Ocena mikrobiomu skóry wraz z certyfikacją „Safe Microbiome®”

Ostatnie lata to intensywny wzrost badań nad mikrobiomem człowieka, szczególnie w zakresie badań mikrobiomu jelitowego. Z punktu widzenia kosmetologii, popularne staje się tworzenie formulacji przyjaznych mikrobiomowi skóry i błon śluzowych (jamy ustnej i stref intymnych). Producenci wykorzystują różne surowce poprawiające stan mikrobiomu skóry stosując w swoich produktach pre-, pro- i postbiotyki. Badania własne oraz dane literaturowe wykazały, że stosowanie m.in. tych substancji w produktach kosmetycznych poprawia znacząco stan i kondycję skóry i błon śluzowych. Probiotyki, to żywe kultury bakterii probiotycznych o udowodnionym działaniu prozdrowotnym. Prebiotyki, to substancje pobudzające wzrost i aktywność korzystnych dla skóry bakterii probiotycznych, zaś postbiotyki, to substancje korzystne dla skóry produkowane przez bakterie probiotyczne.

Wciąż rosnąca świadomość konsumentów dotycząca mikrobiomu skóry stawia producentów kosmetyków przed koniecznością potwierdzania deklaracji marketingowych m.in. w zakresie bezpieczeństwa produktu kosmetycznego na mikrobiotę skóry i błon śluzowych.

Badania nad mikrobiomem skóry są w Polsce prowadzone od sześciu lat, a doświadczenie zespołu badawczego dr Nowaczyk® pozwoliło na wdrożenie innowacyjnej, certyfikowanej metody badania mikrobiomu skóry i błon śluzowych. Innowacyjne metody badania obejmują surowce i produkty kosmetyczne, pro-, pre- i postbiotyki, ale także środki higieny osobistej i detergenty, a nawet tekstylia, które wpływają na jakość i kondycję skóry.

W obrębie skóry i błon śluzowych człowieka występują określone nisze zajmowane przez różne grupy mikroorganizmów, stąd prowadzone badania odnoszą się do charakterystycznych dla danego regionu mikroorganizmów. W badaniu ocenia się wpływ badanego produktu na kluczowe drobnoustroje z danego obszaru skóry. Innowacją jest wykonywanie testu zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo z udziałem ochotników. Jakość mikrobiologiczna badanych preparatów musi być zgodna z wymogami aktualnej normy metodycznej ISO 17516, co zapewnia bezpieczeństwo stosowania badanego produktu na skórę probanta. Z uwagi na fakt, że najbardziej powszechnym mikroorganizmem kolonizującym skórę człowieka jest Staphylococcus epidermidis, badany produkt nie powinien wpływać na zmniejszenie jego przeżywalności. Dodatkowo, nie powinien on zmniejszać przeżywalności mikroorganizmów z określonego w badaniu obszaru skóry.

Kryteria oceny testu obejmują zatem cztery aspekty badawcze:

1. Kontrolę mikrobiologiczną próbki zgodnie z normą ISO 17516
2. Test żywotności Staphylococcus epidermidis in vitro
3. Test interakcji „komórka – próbka” in vitro dla mikroorganizmów grupowych
4. Identyfikacja i ocena interakcji mikroorganizmów in vivo

Korzyści z międzynarodowej certyfikacji „Safe Microbiome” są bardzo wymierne:

• produkt bezpieczny i przyjazny dla mikrobiomu skóry,
• znak jakości umieszczony na opakowaniu jest ważnym wskaźnikiem zaufania do produktu i wyznacznikiem podejmowania decyzji przy zakupie przez konsumenta,
• większa świadomość konsumentów na temat roli mikrobiomu skóry w utrzymaniu homoeostazy organizmu,
• przewaga konkurencyjna na rynku konsumenckim – produkt musi udowodnić, że warto go kupić,
• nieprzecenione narzędzie marketingowe.

Przykładowe deklaracje marketingowe, które można stosować po pozytywnym badaniu mikrobiomu, to produkt:

• bezpieczny dla mikrobiomu skóry / błon śluzowych,
• nie zaburza naturalnego mikrobiomu skóry / błon śluzowych,
• wspiera naturalny mikrobiom skóry / błon śluzowych,
• przyjazny dla mikrobiomu skóry / błon śluzowych,
• utrzymuje równowagę mikrobiomu skóry / błon śluzowych,
• delikatny dla mikrobiomu skóry / błon śluzowych,
• zapewnia równowagę mikrobiomu skóry / błon śluzowych.

2. Ocena zdolności produktu kosmetycznego do redukcji kwasów cukrowych w jamie ustnej

To nowatorskie i innowacyjne badanie prowadzone w laboratorium Dr Nowaczyk® wykonywane jest w warunkach in vitro i ma na celu wykazanie zdolności badanego produktu do eradykacji (usuwania) bakterii Streptococcus mutans biorącej udział w tworzeniu biofilmu w jamie ustnej i produkującej kwasy cukrowe. Pierwszy etap badania obejmuje hodowlę próchnico-twórczej bakterii na powierzchni materiału imitującego powierzchnię zęba do czasu wytworzenia na niej biofilmu. Etapy tworzenia biofilmu przedstawia Ryc. 1.

Objaśnienia: 1 – adhezja (przyleganie), 2 – 4 (formowanie mikrokolonii), 5 – różnicowanie populacji mikroorganizmów w dojrzały biofilm)

 W kolejnym etapie umieszcza się płytkę w środowisku reakcyjnym i przepuszcza badany produkt, który obmywa biofilm na płytce. Po odpowiednim czasie płytkę z hodowlą S. mutans inkubuje się w pożywce mikrobiologicznej i określa liczbę mikroorganizmów. Równolegle metodą NMR (Jądrowego Rezonansu Magnetycznego) wykrywa się obecność i ocenia ilość próchnico-twórczego kwasu mlekowego.

Produkt spełniający wymagania testu charakteryzuje się zdolnością do hamowania wytwarzania kwasów cukrowych przez bakterię Streptococcus mutans, dzięki zdolności do usuwania tego patogenu z powierzchni imitującej powierzchnię zęba.

Deklaracje marketingowe możliwe do potwierdzenia po spełnieniu wymogów testu, to m.in.:

• produkt neutralizuje kwasy cukrowe,
• produkt neutralizuje kwasy cukrowe w jamie ustnej, odpowiedzialne za powstanie próchnicy,
• produkt wspomaga ochronę przeciwpróchniczą w jamie ustnej,
• produkt wykazuje zdolność do usuwania biofilmu z jamy ustnej.

3. Ocena skuteczności antybakteryjnej* i/lub grzybobójczej* preparatów do higieny ciała

(*-dotyczy drugorzędnej właściwości produktu kosmetycznego)

Badanie mikrobiologiczne in vivo przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych polega na określeniu liczby bakterii i/lub grzybów na skórze ciała przed, a następnie po okresie aplikacji badanego produktu w oparciu o wymaz pobrany od probantów ze skóry ciała. Należy wskazać, że preparat może działać antybakteryjnie/bakteriostatycznie i/lub grzybobójczo/mykostatycznie. W badaniu określa się skuteczność działania produktu w oparciu o długoterminową, wielokrotną aplikację badanego produktu na skórę w warunkach domowych, zgodnie z jego przeznaczeniem i sposobem użycia. Test może być przeprowadzony jako uzupełnienie badania sniff-test (test redukcji zapachu). Wieloletnie doświadczenie zespołu badawczego dr Nowaczyk® wskazuje, że deklarowane działanie produktu uznaje się za potwierdzone, gdy liczba mikroorganizmów na skórze ciała po okresie aplikacji preparatu ulega redukcji o co najmniej 1 log w stosunku do liczby mikroorganizmów na skórze ciała przed okresem aplikacji u co najmniej 50% probantów uczestniczących w badaniu (ryc. 2).

Deklaracje marketingowe możliwe do potwierdzenia po spełnieniu wymogów testu (w zależności od deklarowanego miejsca stosowania produktu na ciele), to m.in.:

• produkt niweluje przykry zapach,
• produkt chroni przed bakteriami i/lub grzybami,
• produkt profilaktycznie działa na bakterie i grzyby,
• produkt działa wspomagająco na ograniczenie rozwoju bakterii i/lub grzybów,
• produkt wspomaga walkę z bakteriami i/lub grzybami.

Ogrom kosmetyków obecnych na polskich i światowych rynkach wymaga od producenta stosowania rozmaitych zabiegów marketingowych  prowadzących do odniesienia sukcesu w branży. Prowadzenie zatem nowatorskich i innowacyjnych badań służących potwierdzaniu deklaracji marketingowych jest niewątpliwie kluczem do sukcesu produktu kosmetycznego. Wdrażane przez Centrum Badawcze dr Nowaczyk® innowacyjne metody badań oraz współpraca ze środowiskiem naukowym wspierają branżę kosmetyczną oraz projekty poszerzające wiedzę i świadomość konsumentów.

(Literatura dostępna u autora)