Dofinansowania dla branży kosmetycznej – skąd wziąć środki na innowacje?

Polska jest dopiero na 21. miejscu wśród krajów europejskich pod względem wydatków na badania i rozwój (B+R) w relacji do PKB w sektorze przedsiębiorstw. Dodatkowo, z badań Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego wynika, że firmy z branży kosmetycznej więcej środków własnych przeznaczają na dostosowywanie się do zmian legislacyjnych niż na rozwój innowacyjnych produktów, co wynika z konieczności ciągłego dostosowywania się do zmieniającego się prawodawstwa. Inwestycje w nowoczesne rozwiązania technologiczne i innowacyjne formulacje wymagają od firm kosmetycznych znaczących środków finansowych, co często stanowi dla nich dużą przeszkodę. Odpowiedzią na ten problem może być wykorzystywanie zewnętrznych źródeł finansowania, które mogą zwiększyć potencjał polskiej branży kosmetycznej i podnieść jej konkurencyjność.

Dotacje unijne – granty na projekty

W perspektywie finansowej 2021-2027 Polska ma do dyspozycji ponad 76 mld euro. Środki te podzielone są na programy operacyjne na poziomie centralnym i dla każdego z województw. Programy te skierowane są do różnych odbiorców i dotyczą różnych obszarów wsparcia. W ramach poszczególnych programów zorganizowane są konkursy, w których prowadzone są nabory na sprecyzowane rodzaje projektów, w tym na przykład: projektów B+R, inwestycyjnych, doradczych, szkoleniowych itd. Dla każdego programu operacyjnego prowadzone są harmonogramy naborów, które określają m.in. terminy i rodzaje prowadzonych konkursów, alokacje środków na te konkursy, rodzaj wnioskodawców, którzy mogą ubiegać się o wsparcie. Harmonogramy na kolejny rok ogłaszane są najpóźniej do 30 listopada bieżącego roku, ale mogą być aktualizowane wielokrotnie w ciągu roku.

Nabory wniosków o dofinansowanie w poszczególnych konkursach prowadzone są przez kilka tygodni albo miesięcy, w zależności od rodzaju konkursu. Składanie wniosków jest możliwe tylko w wyznaczonych wcześniej terminach. Około 30 dni przez rozpoczęciem naboru na stronach internetowych instytucji ogłaszających konkurs pojawiają się informacje na temat konkursów i dokumentacja konkursowa. Dokumentacja konkursowa precyzuje m.in. zakres tematyczny konkursu, wskazuje, jacy wnioskodawcy są uprawnieni do składania wniosków, określa poziom dofinansowania wniosków, zawiera opis kryteriów oceny wniosku oraz inne informacje niezbędne do składania wniosków.

W zależności od rodzaju konkursów wnioskodawcami mogą być pojedyncze przedsiębiorstwa lub konsorcja złożone z przedsiębiorstw różnej wielkości lub przedsiębiorstw i organizacji badawczych. Poziom dofinansowania projektu jest uzależniony od wybranego zakresu działań w projekcie (np. prace B+R, doradztwo, inwestycje), wielkości przedsiębiorstwa (mikro i małe przedsiębiorstwa mogą liczyć na wyższe dofinansowanie niż średnie i duże firmy) oraz miejsca lokalizacji projektu. Budżety projektów mogą wynosić od kilkuset tysięcy do kilkunastu/kilkudziesięciu milionów złotych – w zależności od rodzaju działań i programu operacyjnego, w ramach którego prowadzone są konkursy. Większe projekty mogą być realizowane w ramach programów operacyjnych na poziomie centralnym, ale w konkursach w tych programach wnioski mogą być składane przez przedsiębiorców z całej Polski, więc konkurencja jest większa niż w konkursach regionalnych.

Złożone wnioski o dofinansowanie oceniane są przez instytucje ogłaszające konkurs, a ocena trwa zazwyczaj kilka miesięcy. Pierwszym etapem jest ocena formalna prowadzona przez pracowników instytucji, a kolejnym – ocena merytoryczna, w ramach której wnioski są oceniane przez ekspertów zewnętrznych, w tym w ramach tzw. panelów ekspertów, gdzie wnioskodawcy spotykają się z ekspertami i rozmawiają na temat złożonych wniosków. Eksperci mogą zgłaszać swoje zastrzeżenia i uwagi, wnioskodawcy mają możliwość składania wyjaśnień. Na każdym etapie oceny wniosku można składać do niego uzupełnienia, ale tylko w tych elementach, które są jasno wskazane w kryteriach oceny. Po zakończeniu oceny wszystkich wniosków, ogłaszane są jej wyniki i na stronie instytucji ogłaszającej konkurs, publikowane są listy rankingowe. Wnioskodawcy, których wnioski nie zostały rekomendowane do dofinansowania mają możliwość złożyć protest do wyników oceny i jeśli zostanie on uznany, to wniosek kierowany jest do ponownej oceny. Protest nie jest możliwy, jeśli wniosek został pozytywnie oceniony, ale nie jest rekomendowany do dofinansowania ze względu na brak środków.

Realizacja projektu rozpoczyna się od podpisania umowy o dofinansowanie, której załącznikiem i kluczowym elementem jest wniosek o dofinansowanie. Projekt musi być zgodny ze złożonym wnioskiem o dofinansowanie, dlatego na etapie przygotowywania i składania go, należy przyjąć takie założenia, które będą możliwe do realizacji w trakcie trwania projektu. Bardzo ważnym elementem jest budżet – projekty realizowane są w czasie od kilku miesięcy do kilku lat, dlatego wydatki muszą być tak zaplanowane, żeby można było zrealizować wszystkie założone w projekcie działania, ponieważ nie ma możliwości zwiększenia dofinansowania w trakcie realizacji projektu. Przesunięcia w budżecie są możliwe tylko w określonych sytuacjach i za zgodą instytucji organizującej konkurs. Rozliczenie projektu odbywa się w etapach, a środki finansowe przekazywane są w ramach zaliczek lub refundacji, gdzie podmiot realizujący projekt ponosi wydatki z własnych środków, a potem uzyskuje ich zwrot.

Dobrą praktyką jest korzystanie ze wsparcia firm doradczych, zarówno na etapie aplikacji o dotacje, jak i w trakcie realizacji projektów, jako pomoc w ich rozliczaniu. Spośród firm dostępnych na rynku warto wybierać takie, które będą miały ofertę dopasowaną do specyfiki i konkretnych potrzeb wnioskodawcy, uwzględniającą faktyczne możliwości uzyskania dofinansowania.

Konkursy dotacyjne w 2024 roku

Przedsiębiorstwa sektora kosmetycznego mogą ubiegać się o dofinansowania w ramach wielu konkursów organizowanych w tym roku. Na poziomie centralnym, w programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, prowadzone są konkursy w ramach ścieżki SMART. W ramach tego typu konkursów, możliwe jest realizowanie kompleksowych projektów, składających się z jednego lub więcej modułów do wyboru: prace B+R, wdrożenie innowacji, rozwój infrastruktury B+R, internacjonalizacja, rozwój kompetencji pracowników i osób zarządzających przedsiębiorstwem, cyfryzacja i zazielenianie działalności przedsiębiorstw. Moduły „prace B+R” i „wdrożenie innowacji” są obligatoryjne dla dużych przedsiębiorstw (MŚP mogą wybrać jeden z nich). Pozostałe moduły są nieobowiązkowe. Poziom dofinansowania jest uzależniony od wybranych modułów (do 80% w module „prace B+R”) i miejsca realizacji projektu (głównie od 15% do 50%, najwięcej wykluczeń jest dla Warszawy i okolicznych powiatów – tam dofinansowanie w niektórych modułach wynosi 0%). W module „wdrożenie innowacji” dofinansowanie występuje w formie dotacji warunkowej, tj. częściowo zwrotnej. Minimalna wartość projektu nie została określona, jednak możliwe jest, że w kolejnych naborach zostanie to doprecyzowane. Najbliższy nabór w ramach tej ścieżki prowadzony będzie od 27 czerwca i będzie trwał do 24 października.

W tym samym programie, od 18 kwietnia prowadzony będzie nabór w konkursie Granty na eurogranty, gdzie przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dofinansowanie do przygotowania dokumentacji aplikacyjnej do dofinansowań na poziomie europejskim. W ramach projektu będzie można sfinansować poszukiwanie partnerów projektu, przygotowanie, ewentualną korektę i prezentację projektu w ramach oceny w jednym z programów UE.

Od 28 maja będzie można składać wnioski w ramach działania Promocja marki innowacyjnych MŚP, gdzie wsparcie będą mogli uzyskać przedsiębiorcy posiadający znaczny potencjał eksportowy na rynkach międzynarodowych. Wsparcie będą mogły uzyskać projekty przewidujące udział w Światowej Wystawie EXPO 2025 w Japonii. Nabór wniosków będzie prowadzony do 19 czerwca. Od 15 października do 28 listopada natomiast będzie prowadzony nabór wniosków na udział w innych wydarzeniach targowych i konferencyjnych na rynkach zagranicznych.

W 2024 planowane są dwa konkursy w działaniu Kredyt ekologiczny, które będą prowadzone w terminach 25 kwietnia – 25 lipca oraz 17 października – 30 grudnia. Wsparcie mogą uzyskać projekty zakładające działania przedsiębiorstw w transformacji zwiększającej ich efektywność energetyczną poprzez modernizację infrastruktury, w tym również poprzez inwestycje w nowe lub ulepszone produkty lub procesy. W ramach działania przedsiębiorcy będą mogli realizować inwestycje na rzecz szerokorozumianej efektywności energetycznej, w tym związane z energooszczędnością lub zmianą źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne. Dofinansowanie realizowane jest w ramach tzw. premii ekologicznej, która będzie stanowić refundację części kapitałowej kredytu ekologicznego.

W poszczególnych województwach do końca 2024 zaplanowanych jest kilkadziesiąt konkursów, z czego najbardziej atrakcyjne dla branży kosmetycznej są następujące (nie zostały uwzględnione województwa, w których konkursy na rok 2024 dla przedsiębiorstw już się zakończyły.

Jeśli nie granty, to co?

Dotacje dla firm mają dużo plusów, ale też wiążą się z pewnymi ograniczeniami: aplikacja o środki i rozstrzygnięcie konkursów trwają wiele miesięcy; samo złożenie wniosku nie daje gwarancji pozyskania dofinansowania; płynność finansowa przy realizacji projektu jest często uzależniona od tego, jak szybko instytucje organizujące konkursy rozliczają poszczególne etapy projektów i przekazują kolejne transze dofinansowania. Nie zawsze też potencjalni wnioskodawcy są w stanie spełnić wszystkie wymagane kryteria konkursowe.

Oprócz dotacji, firmy z branży kosmetycznej mogą skorzystać z innych rozwiązań finansowych, które pochodzą ze środków unijnych, ale przekazywane są na innych zasadach. Jedną z takich form dofinasowania są niskooprocentowane pożyczki, które udzielane są na preferencyjnych warunkach, w tym możliwości uzyskania karencji w spłacie na okres od 6 do 12 miesięcy. Przeznaczenie takich pożyczek może być różne: od poprawienia płynności finansowej firmy, poprzez rozwój działalności, do większych inwestycji. Minimalna kwota pożyczki to już kilkadziesiąt tysięcy złotych, a same formalności od złożenia wniosku do uzyskania finansowania zajmują kilka tygodni.

Dofinansowania unijne z perspektywy 2021-2027 będą dostępne jeszcze przez kilka lat. Najwięcej naborów dotacyjnych będzie prowadzonych w bieżącym i przyszłym roku. Dla firm branży kosmetycznej jest to szansa na skorzystanie z zewnętrznych środków, które pozwolą na rozwijanie ich działalności, tworzenie nowych produktów i korzystanie z nowoczesnych technologii.   

Więcej na: https://ttkraft.pl/